Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Gai.l. Iul. Pap.
Ad legem Iuliam et Papiam lib.Gaii Ad legem Iuliam et Papiam libri

Ad legem Iuliam et Papiam libri

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

Ex libro I

Dig. 23,1,17Gaius li­bro pri­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Sae­pe ius­tae ac ne­ces­sa­riae cau­sae non so­lum an­num vel bi­en­nium, sed et­iam tri­en­nium et qua­dri­en­nium et ul­te­rius tra­hunt spon­sa­lia, vel­uti va­le­tu­do spon­si spon­sae­ve vel mor­tes pa­ren­tium aut ca­pi­ta­lia cri­mi­na aut lon­gio­res per­egri­na­tio­nes quae ex ne­ces­si­ta­te fiunt.

Gai. lib. I. ad leg. Jul. et Pap. Oft schieben rechtmässige und nothwendige Gründe [die Vollziehung] eines Verlöbnisses nicht blos ein Jahr oder zwei Jahre, sondern auch drei und vier Jahre und noch weiter hinaus, z. B. eine Krankheit des Verlobten oder der Verlobten, oder Todesfälle unter den Eltern, oder Capitalverbrechen, oder längere Reisen, welche nothwendiger Weise unternommen werden.

Dig. 48,19,29Gaius li­bro pri­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Qui ul­ti­mo sup­pli­cio dam­nan­tur, sta­tim et ci­vi­ta­tem et li­ber­ta­tem per­dunt. ita­que prae­oc­cu­pat hic ca­sus mor­tem et non­num­quam lon­gum tem­pus oc­cu­pat: quod ac­ci­dit in per­so­nis eo­rum, qui ad bes­tias dam­nan­tur. sae­pe et­iam id­eo ser­va­ri so­lent post dam­na­tio­nem, ut ex his in alios quaes­tio ha­bea­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro II

Dig. 23,2,30Gaius li­bro se­cun­do ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si­mu­la­tae nup­tiae nul­lius mo­men­ti sunt.

Gaj. lib. II. ad leg. Jul. et Pap. Eine nur zum Schein eingegangene Ehe ist nichtig.

Ex libro III

Dig. 28,6,5Gaius li­bro ter­tio ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si in tes­ta­men­to he­redes scrip­ti ita ali­cui sub­sti­tu­ti fue­rint, ut, si is he­res non es­set, quis­quis si­bi he­res es­set is in par­te quo­que de­fi­cien­tis es­set he­res: pro qua par­te quis­que he­res ex­sti­tis­set, pro ea par­te eum in por­tio­ne quo­que de­fi­cien­tis vo­ca­ri pla­cet ne­que in­ter­es­se, iu­re in­sti­tu­tio­nis quis­que ex ma­io­re par­te he­res fac­tus es­set an quod per le­gem al­te­ram par­tem ali­cu­ius vin­di­cas­set.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 35,1,63Gaius li­bro ter­tio ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Cum ita le­ga­tum sit ‘si Ti­tio non nub­se­rit’ vel ita ‘si ne­que Ti­tio ne­que Se­io ne­que Mae­vio nub­se­rit’ et de­ni­que si plu­res per­so­nae com­pre­hen­sae fue­rint, ma­gis pla­cuit, cui­li­bet eo­rum si nub­se­rit, amis­su­ram le­ga­tum, nec vi­de­ri ta­li con­di­cio­ne vi­dui­ta­tem in­iunc­tam, cum alii cui­li­bet sa­tis com­mo­de pos­sit nu­be­re. 1Vi­dea­mus et si ita le­ga­tum sit ‘si Ti­tio nub­se­rit’. et qui­dem si ho­nes­te Ti­tio pos­sit nu­be­re, du­bium non erit, quin, ni­si pa­rue­rit con­di­cio­ni, ex­clu­da­tur a le­ga­to: si ve­ro in­dig­nus sit nup­tiis eius is­te Ti­tius, di­cen­dum est pos­se eam be­ne­fi­cio le­gis cui­li­bet nu­be­re. quae enim Ti­tio nu­be­re iu­be­tur, ce­te­ris om­ni­bus nu­be­re pro­hi­be­tur: ita­que si Ti­tius in­dig­nus sit, ta­le est, qua­le si ge­ne­ra­li­ter scrip­tum es­set ‘si non nub­se­rit’. im­mo si ve­rum ama­mus, du­rior haec con­di­cio est quam il­la ‘si non nub­se­rit’: nam et ce­te­ris om­ni­bus nu­be­re pro­hi­be­tur et Ti­tio, cui in­ho­nes­te nup­tu­ra sit, nu­be­re iu­be­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro IV

Dig. 22,5,5Gaius li­bro quar­to ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. In le­gi­bus, qui­bus ex­ci­pi­tur, ne ge­ner aut so­cer in­vi­tus tes­ti­mo­nium di­ce­re co­ge­re­tur, ge­ne­ri ap­pel­la­tio­ne spon­sum quo­que fi­liae con­ti­ne­ri pla­cet: item so­ce­ri spon­sae pa­trem.

Gaj. lib. IV. ad leg. Jul. et Pap. Man nimmt an, dass in den Gesetzen, durch welche ausnahmsweise festgesetzt wird, dass ein Schwiegersohn oder Schwiegervater nicht wider Willen ein Zeugniss abzulegen gezwungen werden soll, in der Benennung Schwiegersohn auch der Bräutigam der Tochter, ingleichen in der Benennung Schwiegervater auch der Vater der Braut begriffen sei.

Ex libro V

Dig. 33,1,8Gaius li­bro quin­to ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. In sin­gu­los an­nos re­lic­tum le­ga­tum si­mi­le est usui fruc­tui, cum mor­te fi­nia­tur. sa­ne ca­pi­tis de­mi­nutio­ne non fi­ni­tur, cum usus fruc­tus fi­nia­tur: et usus fruc­tus ita le­ga­ri pot­est: ‘Ti­tio usum fruc­tum fun­di le­go et quo­tiens­que ca­pi­te mi­nu­tus erit, eun­dem usum fruc­tum ei do’. il­lud cer­te am­plius est in hoc le­ga­to, quod in in­gres­su cu­ius­li­bet an­ni si de­ces­se­rit le­ga­ta­rius, eius an­ni le­ga­tum he­redi suo re­lin­quit: quod in usu fruc­tu non ita est, cum fruc­tua­rius, et­iam­si ma­tu­ris fruc­ti­bus, non­dum ta­men per­cep­tis de­ces­se­rit, he­redi suo eos fruc­tus non re­lin­quet.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,5,23Gaius li­bro quin­to ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si mu­lier cum fi­lio im­pu­be­re nau­fra­gio per­iit, prio­rem fi­lium ne­ca­tum es­se in­tel­le­gi­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro VI

Dig. 50,15,7Gaius li­bro sex­to ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Iu­ris Ita­li­ci sunt Troas Be­ry­tus Dyr­ra­chium11Die Großausgabe liest Τρωάς Βήρυτος Δυρράχιον statt Troas Be­ry­tus Dyr­ra­chium..

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro VIII

Dig. 23,2,46Gaius li­bro oc­ta­vo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Il­lud du­bi­ta­tio­nis est, an et qui com­mu­nem li­ber­tam uxo­rem du­xe­rit ad hoc ius ad­mit­ta­tur. Ia­vo­le­nus ne­ga­vit, quia non pro­prie vi­de­tur eius li­ber­ta, quae et­iam al­te­rius sit: aliis con­tra vi­sum est, quia li­ber­tam eius es­se ne­ga­ri non pot­est, li­cet al­te­rius quo­que sit li­ber­ta: quam sen­ten­tiam ple­ri­que rec­te pro­ba­ve­runt.

Gaj. lib. VIII. ad leg. Jul. et Pap. Darüber herrscht Zweifel, ob auch der, welcher eine gemeinschaftliche Freigelassene zur Frau genommen haben wird, zu diesem Rechte zugelassen werde? Javolenus hat es verneint, weil die, welche auch [die Freigelassene] eines Anderen ist, nicht eigentlich seine Freigelassene zu sein scheint. Andere haben das Gegentheil angenommen, weil man nicht leugnen kann, dass sie seine Freigelassene sei, wenn sie gleich auch die Freigelassene eines Anderen ist; und diese Meinung haben die Meisten mit Recht gebilligt.

Dig. 37,1,4Gaius li­bro oc­ta­vo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. vel­uti quod spre­ve­runt ius suum aut tem­po­re bo­no­rum pos­ses­sio­nis fi­ni­to ex­clu­si sunt aut an­te mor­tui sunt quam pe­tie­runt bo­no­rum pos­ses­sio­nem,

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,16,148Gaius li­bro oc­ta­vo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Non est si­ne li­be­ris, cui vel unus fi­lius una­ve fi­lia est: haec enim enun­tia­tio ‘ha­bet li­be­ros’ ‘non ha­bet li­be­ros’ sem­per plu­ra­ti­vo nu­me­ro pro­fer­tur, sic­ut et pu­gil­la­res et co­di­cil­li:

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro IX

Dig. 50,16,150Idem li­bro no­no ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si ita a te sti­pu­la­tus fue­ro: ‘quan­to mi­nus a Ti­tio con­se­cu­tus fue­ro, tan­tum da­re spon­des?’, non so­let du­bi­ta­ri, quin, si ni­hil a Ti­tio fue­ro con­se­cu­tus, to­tum de­beas quod Ti­tius de­bue­rit.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro X

Dig. 38,16,13Gaius li­bro de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Nul­la fe­mi­na aut ha­bet suos he­redes aut de­si­ne­re ha­be­re pot­est prop­ter ca­pi­tis de­mi­nutio­nem.

Gaj. lib. X. ad leg. Jul. et Pap. Keine Frauensperson kann Notherben haben, oder sie durch Standesrechtsveränderung verlieren.

Dig. 50,16,149Idem li­bro de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. nam quem si­ne li­be­ris es­se di­ce­re non pos­su­mus, hunc ne­ces­se est di­ca­mus li­be­ros ha­be­re.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,16,152Gaius li­bro de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. ‘Ho­mi­nis’ ap­pel­la­tio­ne tam fe­mi­nam quam mas­cu­lum con­ti­ne­ri non du­bi­ta­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XI

Dig. 29,3,11Gaius li­bro un­de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Sic­ut co­di­cil­li pars in­tel­le­gun­tur tes­ta­men­ti, ita se­cun­dae ta­bu­lae prin­ci­pa­lium ta­bu­la­rum par­tem op­ti­ne­re vi­den­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,14,14Gaius li­bro un­de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Di­ci­tur, ex as­se he­redi­ta­tes ex Si­la­nia­no cum fis­cus vin­di­cas­set, ut nec li­ber­ta­tes nec le­ga­ta tuea­tur. quod aper­te nul­lam ha­bet ra­tio­nem, cum ex qui­bus­li­bet aliis cau­sis fis­co vin­di­ca­tis he­redi­ta­ti­bus et li­ber­ta­tes et le­ga­ta ma­neant.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XII

Dig. 31,55Gaius li­bro duo­de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si Ti­tio et mi­hi ea­dem res le­ga­ta fue­rit et is die ce­den­te le­ga­ti de­ces­se­rit me he­rede re­lic­to et vel ex mea pro­pria cau­sa vel ex he­redi­ta­ria le­ga­tum re­pu­dia­ve­ro, ma­gis pla­ce­re vi­deo par­tem de­fe­cis­se. 1Si eo he­rede in­sti­tu­to, qui vel ni­hil vel non to­tum ca­pe­re pot­est, ser­vo he­redi­ta­rio le­ga­tum fue­rit, trac­tan­ti­bus no­bis de ca­pa­ci­ta­te vi­den­dum est, utrum he­redis an de­func­ti per­so­na an ne­utrius spec­ta­ri de­beat. et post mul­tas va­rie­ta­tes pla­cet, ut, quia nul­lus est do­mi­nus, in cu­ius per­so­na de ca­pa­ci­ta­te quae­ri pos­sit, si­ne ul­lo im­pe­d­imen­to ad­quira­tur le­ga­tum he­redi­ta­ti at­que ob id om­ni­mo­do ad eum per­ti­neat, qui­cum­que post­ea he­res ex­sti­te­rit, se­cun­dum quod ac­ci­pe­re pot­est: re­li­qua au­tem pars ad eos, qui iu­re vo­can­tur, venit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 40,1,18Gaius li­bro duo­de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Eum qui ven­ie­rit ven­di­tor et pro­mis­sor quem pro­mi­se­rit ma­nu­mit­te­re pos­sunt.

Gaj. lib. XII. ad leg. Jul. et Pap. Sowohl ein Verkäufer kann den [Sclaven], welcher [von ihm] verkauft sein wird, als auch ein Versprecher den, welchen er versprochen haben wird, freilassen.

Ex libro XIII

Dig. 28,5,74Gaius li­bro ter­tio de­ci­moaaDie Großausgabe liest duo­de­ci­mo statt ter­tio de­ci­mo. ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Sub con­di­cio­ne he­rede in­sti­tu­to si sub­sti­tua­mus, ni­si ean­dem con­di­cio­nem re­pe­te­mus, pu­re eum he­redem sub­sti­tue­re in­tel­le­gi­mur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 35,1,69Gaius li­bro ter­tio de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si ita ex­pres­sum erit: ‘Ti­tio, si vo­lue­rit, do le­go’, apud La­beo­nem Pro­cu­lus no­tat non ali­ter ad he­redem le­ga­ta­rii per­ti­ne­re, quam si ip­se le­ga­ta­rius vo­lue­rit ad se per­ti­ne­re, quia con­di­cio per­so­nae in­iunc­ta vi­de­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 38,16,14Idem li­bro ter­tio de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. In suis he­redi­bus ad­itio non est ne­ces­sa­ria, quia sta­tim ip­so iu­re he­redes ex­is­tunt.

Idem lib. XIII. ad leg. Jul. et Pap. In Rücksicht der Notherben ist kein Erbschaftsantritt nothwendig, weil sie gleich dem Rechte selbst zufolge Erben werden.

Dig. 40,7,31Gaius li­bro ter­tio de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si ser­vo sub con­di­cio­ne ra­tio­num edi­ta­rum le­ga­tum sit, per eam con­di­cio­nem eum ius­sum es­se le­ga­tum ac­ci­pe­re, ut pe­cu­niam re­li­quo­rum red­dat, non du­bi­ta­tur. 1Et id­eo cum quae­si­tum est ‘Sti­chus cum ra­tio­nes de­de­rit, cum con­tu­ber­na­li sua li­ber es­to’ an mor­tuo Sti­cho an­te con­di­cio­nem con­tu­ber­na­lis eius li­be­ra es­se pos­sit: Iu­lia­nus di­xit quaes­tio­nem es­se in hac spe­cie, quae et in le­ga­tis agi­ta­tur ‘il­li cum il­lo do’, an al­te­ro de­fi­cien­te al­ter ad le­ga­tum ad­mit­ta­tur: quod ma­gis si­bi pla­ce­re, per­in­de ac si ita scrip­tum es­set ‘il­li et il­li’. aliam et­iam es­se quaes­tio­nem, an con­tu­ber­na­li quo­que con­di­cio iunc­ta sit: quod ma­gis es­set. ita­que si nul­la re­li­qua Sti­chus ha­bue­rit, sta­tim eam li­be­ram es­se, si ha­bue­rit re­li­qua, de­be­re eam nu­me­ra­re pe­cu­niam: nec ta­men li­ci­tu­rum ex suo pe­cu­lio da­re, quia id il­lis per­mis­sum sit, qui prin­ci­pa­li­ter pro sua li­ber­ta­te pe­cu­niam da­re iu­ben­tur.

Gaj. lib. XIII. ad leg. Jul. et Pap. Wenn einem Sclaven Etwas unter der Bedingung, wenn er Rechnung abgelegt habe, vermacht worden ist, so zweifelt man nicht, dass ihm durch diese Bedingung befohlen worden sei, das rückständige Geld herauszugeben, um das Vermächtniss zu erhalten. 1Und darum hat, als gefragt worden war: ob [in Folge dieser Worte:] Stichus soll, wenn er Rechnung abgelegt haben wird, mit seiner Schlafgenossin frei sein, wenn Stichus vor der Erfüllung der Bedingung gestorben sei, seine Schlafgenossin frei sein könne? Julianus gesagt, es finde in diesem Falle die Frage Statt, welche auch bei Vermächtnissen vorkomme: ob nemlich in Folge dieser Worte: ich gebe und vermache Diesem mit Jenem zusammen, wenn der Eine wegfalle, der Andere zum Vermächtniss gelassen werde? Und das sage ihm mehr zu, gleichwie wenn so gesagt wäre: Diesem und Jenem; auch finde noch die Frage Statt, ob die Bedingung auch der Schlafgenossin auferlegt sei? und das sei allerdings der Fall; und daher sei sie, wenn Stichus keinen Rückstand gehabt habe, sogleich frei; wenn er Rückstand gehabt habe, so müsse sie das Geld zahlen; jedoch würde es ihr nicht freistehen, es von ihrem Sondergute zu geben, weil das [nur] Denen erlaubt sei, welchen befohlen wird, unmittelbar für ihre Freiheit Geld zu geben.

Ex libro XIV

Dig. 29,2,53Gaius li­bro quar­to de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Qui ex dua­bus par­ti­bus he­res in­sti­tu­tus fue­rit, ex alia pu­re, ex alia sub con­di­cio­ne, et ex pu­ra in­sti­tu­tio­ne ad­ie­rit et de­ces­se­rit post­ea­que con­di­cio ex­sti­te­rit, ea quo­que pars ad he­redem eius per­ti­net. 1Qui se­mel ali­qua ex par­te he­res ex­sti­tit, de­fi­cien­tium par­tes et­iam in­vi­tus ex­ci­pit, id est ta­ci­te ei de­fi­cien­tium par­tes et­iam in­vi­to ad­cres­cunt.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 31,56Idem li­bro quar­to de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Quod prin­ci­pi re­lic­tum est, qui an­te, quam dies le­ga­ti ce­dat, ab ho­mi­ni­bus erep­tus est, ex con­sti­tu­tio­ne di­vi An­to­ni­ni suc­ces­so­ri eius de­be­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 31,58Gaius li­bro quar­to de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. Si cui res le­ga­ta fue­rit et om­ni­no ali­qua ex par­te vo­lue­rit suam es­se, to­tam ad­quirit.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XV

Dig. 34,9,10Gaius li­bro quin­to de­ci­mo ad le­gem Iu­liam et Pa­piam. In frau­dem iu­ris fi­dem ac­com­mo­dat, qui vel id quod re­lin­qui­tur vel aliud ta­ci­te pro­mit­tit re­sti­tu­tu­rum se per­so­nae quae le­gi­bus ex tes­ta­men­to ca­pe­re pro­hi­be­tur, si­ve chi­ro­gra­phum eo no­mi­ne de­de­rit si­ve nu­da pol­li­ci­ta­tio­ne re­pro­mi­se­rit. 1Si quis ei qui ca­pe­re pos­sit ro­ga­tus fue­rit re­sti­tue­re et is mor­tis tem­po­re pro­hi­be­tur le­gi­bus hoc ca­pe­re, non du­bi­to quin, et­si de­fi­cit fi­dei­com­mis­sum, apud eum ta­men, qui ro­ga­tus est re­sti­tue­re, ma­ne­re de­bet, quia nul­la fraus eius in­ter­ve­nis­se vi­de­tur, ni­si si in fu­tu­rum ca­sum fi­dem ac­com­mo­da­vit, id est ut, li­cet ca­pe­re le­gi­bus pro­hi­be­ri coe­pe­rit, re­sti­tuat. 2Rec­te dic­tum est, si pa­ter fi­lii, quem in po­tes­ta­te ha­be­bat, ta­ci­tam fi­dem in­ter­po­sue­rit, non de­be­re id fi­lio no­ce­re, quia pa­ren­di ne­ces­si­ta­tem ha­bue­rit.

Übersetzung nicht erfasst.