Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Gai.l. Iul. Pap.
Gai. Ad legem Iuliam et Papiam lib.Gaii Ad legem Iuliam et Papiam libri

Ad legem Iuliam et Papiam libri

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

Ex libro I

Dig. 23,1,17Gaius libro primo ad legem Iuliam et Papiam. Saepe iustae ac necessariae causae non solum annum vel biennium, sed etiam triennium et quadriennium et ulterius trahunt sponsalia, veluti valetudo sponsi sponsaeve vel mortes parentium aut capitalia crimina aut longiores peregrinationes quae ex necessitate fiunt.
Gai. lib. I. ad leg. Jul. et Pap. Oft schieben rechtmässige und nothwendige Gründe [die Vollziehung] eines Verlöbnisses nicht blos ein Jahr oder zwei Jahre, sondern auch drei und vier Jahre und noch weiter hinaus, z. B. eine Krankheit des Verlobten oder der Verlobten, oder Todesfälle unter den Eltern, oder Capitalverbrechen, oder längere Reisen, welche nothwendiger Weise unternommen werden.
Dig. 48,19,29Gaius libro primo ad legem Iuliam et Papiam. Qui ultimo supplicio damnantur, statim et civitatem et libertatem perdunt. itaque praeoccupat hic casus mortem et nonnumquam longum tempus occupat: quod accidit in personis eorum, qui ad bestias damnantur. saepe etiam ideo servari solent post damnationem, ut ex his in alios quaestio habeatur.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro II

Dig. 23,2,30Gaius libro secundo ad legem Iuliam et Papiam. Simulatae nuptiae nullius momenti sunt.
Gaj. lib. II. ad leg. Jul. et Pap. Eine nur zum Schein eingegangene Ehe ist nichtig.

Ex libro III

Dig. 28,6,5Gaius libro tertio ad legem Iuliam et Papiam. Si in testamento heredes scripti ita alicui substituti fuerint, ut, si is heres non esset, quisquis sibi heres esset is in parte quoque deficientis esset heres: pro qua parte quisque heres exstitisset, pro ea parte eum in portione quoque deficientis vocari placet neque interesse, iure institutionis quisque ex maiore parte heres factus esset an quod per legem alteram partem alicuius vindicasset.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 35,1,63Gaius libro tertio ad legem Iuliam et Papiam. Cum ita legatum sit ‘si Titio non nubserit’ vel ita ‘si neque Titio neque Seio neque Maevio nubserit’ et denique si plures personae comprehensae fuerint, magis placuit, cuilibet eorum si nubserit, amissuram legatum, nec videri tali condicione viduitatem iniunctam, cum alii cuilibet satis commode possit nubere. 1Videamus et si ita legatum sit ‘si Titio nubserit’. et quidem si honeste Titio possit nubere, dubium non erit, quin, nisi paruerit condicioni, excludatur a legato: si vero indignus sit nuptiis eius iste Titius, dicendum est posse eam beneficio legis cuilibet nubere. quae enim Titio nubere iubetur, ceteris omnibus nubere prohibetur: itaque si Titius indignus sit, tale est, quale si generaliter scriptum esset ‘si non nubserit’. immo si verum amamus, durior haec condicio est quam illa ‘si non nubserit’: nam et ceteris omnibus nubere prohibetur et Titio, cui inhoneste nuptura sit, nubere iubetur.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro IV

Dig. 22,5,5Gaius libro quarto ad legem Iuliam et Papiam. In legibus, quibus excipitur, ne gener aut socer invitus testimonium dicere cogeretur, generi appellatione sponsum quoque filiae contineri placet: item soceri sponsae patrem.
Gaj. lib. IV. ad leg. Jul. et Pap. Man nimmt an, dass in den Gesetzen, durch welche ausnahmsweise festgesetzt wird, dass ein Schwiegersohn oder Schwiegervater nicht wider Willen ein Zeugniss abzulegen gezwungen werden soll, in der Benennung Schwiegersohn auch der Bräutigam der Tochter, ingleichen in der Benennung Schwiegervater auch der Vater der Braut begriffen sei.

Ex libro V

Dig. 33,1,8Gaius libro quinto ad legem Iuliam et Papiam. In singulos annos relictum legatum simile est usui fructui, cum morte finiatur. sane capitis deminutione non finitur, cum usus fructus finiatur: et usus fructus ita legari potest: ‘Titio usum fructum fundi lego et quotiensque capite minutus erit, eundem usum fructum ei do’. illud certe amplius est in hoc legato, quod in ingressu cuiuslibet anni si decesserit legatarius, eius anni legatum heredi suo relinquit: quod in usu fructu non ita est, cum fructuarius, etiamsi maturis fructibus, nondum tamen perceptis decesserit, heredi suo eos fructus non relinquet.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 34,5,23Gaius libro quinto ad legem Iuliam et Papiam. Si mulier cum filio impubere naufragio periit, priorem filium necatum esse intellegitur.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro VI

Dig. 50,15,7Gaius libro sexto ad legem Iuliam et Papiam. Iuris Italici sunt Troas Berytus Dyrrachium11Die Großausgabe liest Τρωάς Βήρυτος Δυρράχιον statt Troas Berytus Dyrrachium..
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro VIII

Dig. 23,2,46Gaius libro octavo ad legem Iuliam et Papiam. Illud dubitationis est, an et qui communem libertam uxorem duxerit ad hoc ius admittatur. Iavolenus negavit, quia non proprie videtur eius liberta, quae etiam alterius sit: aliis contra visum est, quia libertam eius esse negari non potest, licet alterius quoque sit liberta: quam sententiam plerique recte probaverunt.
Gaj. lib. VIII. ad leg. Jul. et Pap. Darüber herrscht Zweifel, ob auch der, welcher eine gemeinschaftliche Freigelassene zur Frau genommen haben wird, zu diesem Rechte zugelassen werde? Javolenus hat es verneint, weil die, welche auch [die Freigelassene] eines Anderen ist, nicht eigentlich seine Freigelassene zu sein scheint. Andere haben das Gegentheil angenommen, weil man nicht leugnen kann, dass sie seine Freigelassene sei, wenn sie gleich auch die Freigelassene eines Anderen ist; und diese Meinung haben die Meisten mit Recht gebilligt.
Dig. 37,1,4Gaius libro octavo ad legem Iuliam et Papiam. veluti quod spreverunt ius suum aut tempore bonorum possessionis finito exclusi sunt aut ante mortui sunt quam petierunt bonorum possessionem,
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 50,16,148Gaius libro octavo ad legem Iuliam et Papiam. Non est sine liberis, cui vel unus filius unave filia est: haec enim enuntiatio ‘habet liberos’ ‘non habet liberos’ semper plurativo numero profertur, sicut et pugillares et codicilli:
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro IX

Dig. 50,16,150Idem libro nono ad legem Iuliam et Papiam. Si ita a te stipulatus fuero: ‘quanto minus a Titio consecutus fuero, tantum dare spondes?’, non solet dubitari, quin, si nihil a Titio fuero consecutus, totum debeas quod Titius debuerit.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro X

Dig. 38,16,13Gaius libro decimo ad legem Iuliam et Papiam. Nulla femina aut habet suos heredes aut desinere habere potest propter capitis deminutionem.
Gaj. lib. X. ad leg. Jul. et Pap. Keine Frauensperson kann Notherben haben, oder sie durch Standesrechtsveränderung verlieren.
Dig. 50,16,149Idem libro decimo ad legem Iuliam et Papiam. nam quem sine liberis esse dicere non possumus, hunc necesse est dicamus liberos habere.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 50,16,152Gaius libro decimo ad legem Iuliam et Papiam. ‘Hominis’ appellatione tam feminam quam masculum contineri non dubitatur.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XI

Dig. 29,3,11Gaius libro undecimo ad legem Iuliam et Papiam. Sicut codicilli pars intelleguntur testamenti, ita secundae tabulae principalium tabularum partem optinere videntur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 49,14,14Gaius libro undecimo ad legem Iuliam et Papiam. Dicitur, ex asse hereditates ex Silaniano cum fiscus vindicasset, ut nec libertates nec legata tueatur. quod aperte nullam habet rationem, cum ex quibuslibet aliis causis fisco vindicatis hereditatibus et libertates et legata maneant.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XII

Dig. 31,55Gaius libro duodecimo ad legem Iuliam et Papiam. Si Titio et mihi eadem res legata fuerit et is die cedente legati decesserit me herede relicto et vel ex mea propria causa vel ex hereditaria legatum repudiavero, magis placere video partem defecisse. 1Si eo herede instituto, qui vel nihil vel non totum capere potest, servo hereditario legatum fuerit, tractantibus nobis de capacitate videndum est, utrum heredis an defuncti persona an neutrius spectari debeat. et post multas varietates placet, ut, quia nullus est dominus, in cuius persona de capacitate quaeri possit, sine ullo impedimento adquiratur legatum hereditati atque ob id omnimodo ad eum pertineat, quicumque postea heres exstiterit, secundum quod accipere potest: reliqua autem pars ad eos, qui iure vocantur, venit.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 40,1,18Gaius libro duodecimo ad legem Iuliam et Papiam. Eum qui venierit venditor et promissor quem promiserit manumittere possunt.
Gaj. lib. XII. ad leg. Jul. et Pap. Sowohl ein Verkäufer kann den [Sclaven], welcher [von ihm] verkauft sein wird, als auch ein Versprecher den, welchen er versprochen haben wird, freilassen.

Ex libro XIII

Dig. 28,5,74Gaius libro tertio decimoaaDie Großausgabe liest duodecimo statt tertio decimo. ad legem Iuliam et Papiam. Sub condicione herede instituto si substituamus, nisi eandem condicionem repetemus, pure eum heredem substituere intellegimur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 35,1,69Gaius libro tertio decimo ad legem Iuliam et Papiam. Si ita expressum erit: ‘Titio, si voluerit, do lego’, apud Labeonem Proculus notat non aliter ad heredem legatarii pertinere, quam si ipse legatarius voluerit ad se pertinere, quia condicio personae iniuncta videtur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 38,16,14Idem libro tertio decimo ad legem Iuliam et Papiam. In suis heredibus aditio non est necessaria, quia statim ipso iure heredes existunt.
Idem lib. XIII. ad leg. Jul. et Pap. In Rücksicht der Notherben ist kein Erbschaftsantritt nothwendig, weil sie gleich dem Rechte selbst zufolge Erben werden.
Dig. 40,7,31Gaius libro tertio decimo ad legem Iuliam et Papiam. Si servo sub condicione rationum editarum legatum sit, per eam condicionem eum iussum esse legatum accipere, ut pecuniam reliquorum reddat, non dubitatur. 1Et ideo cum quaesitum est ‘Stichus cum rationes dederit, cum contubernali sua liber esto’ an mortuo Sticho ante condicionem contubernalis eius libera esse possit: Iulianus dixit quaestionem esse in hac specie, quae et in legatis agitatur ‘illi cum illo do’, an altero deficiente alter ad legatum admittatur: quod magis sibi placere, perinde ac si ita scriptum esset ‘illi et illi’. aliam etiam esse quaestionem, an contubernali quoque condicio iuncta sit: quod magis esset. itaque si nulla reliqua Stichus habuerit, statim eam liberam esse, si habuerit reliqua, debere eam numerare pecuniam: nec tamen liciturum ex suo peculio dare, quia id illis permissum sit, qui principaliter pro sua libertate pecuniam dare iubentur.
Gaj. lib. XIII. ad leg. Jul. et Pap. Wenn einem Sclaven Etwas unter der Bedingung, wenn er Rechnung abgelegt habe, vermacht worden ist, so zweifelt man nicht, dass ihm durch diese Bedingung befohlen worden sei, das rückständige Geld herauszugeben, um das Vermächtniss zu erhalten. 1Und darum hat, als gefragt worden war: ob [in Folge dieser Worte:] Stichus soll, wenn er Rechnung abgelegt haben wird, mit seiner Schlafgenossin frei sein, wenn Stichus vor der Erfüllung der Bedingung gestorben sei, seine Schlafgenossin frei sein könne? Julianus gesagt, es finde in diesem Falle die Frage Statt, welche auch bei Vermächtnissen vorkomme: ob nemlich in Folge dieser Worte: ich gebe und vermache Diesem mit Jenem zusammen, wenn der Eine wegfalle, der Andere zum Vermächtniss gelassen werde? Und das sage ihm mehr zu, gleichwie wenn so gesagt wäre: Diesem und Jenem; auch finde noch die Frage Statt, ob die Bedingung auch der Schlafgenossin auferlegt sei? und das sei allerdings der Fall; und daher sei sie, wenn Stichus keinen Rückstand gehabt habe, sogleich frei; wenn er Rückstand gehabt habe, so müsse sie das Geld zahlen; jedoch würde es ihr nicht freistehen, es von ihrem Sondergute zu geben, weil das [nur] Denen erlaubt sei, welchen befohlen wird, unmittelbar für ihre Freiheit Geld zu geben.

Ex libro XIV

Dig. 29,2,53Gaius libro quarto decimo ad legem Iuliam et Papiam. Qui ex duabus partibus heres institutus fuerit, ex alia pure, ex alia sub condicione, et ex pura institutione adierit et decesserit posteaque condicio exstiterit, ea quoque pars ad heredem eius pertinet. 1Qui semel aliqua ex parte heres exstitit, deficientium partes etiam invitus excipit, id est tacite ei deficientium partes etiam invito adcrescunt.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 31,56Idem libro quarto decimo ad legem Iuliam et Papiam. Quod principi relictum est, qui ante, quam dies legati cedat, ab hominibus ereptus est, ex constitutione divi Antonini successori eius debetur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 31,58Gaius libro quarto decimo ad legem Iuliam et Papiam. Si cui res legata fuerit et omnino aliqua ex parte voluerit suam esse, totam adquirit.
Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro XV

Dig. 34,9,10Gaius libro quinto decimo ad legem Iuliam et Papiam. In fraudem iuris fidem accommodat, qui vel id quod relinquitur vel aliud tacite promittit restituturum se personae quae legibus ex testamento capere prohibetur, sive chirographum eo nomine dederit sive nuda pollicitatione repromiserit. 1Si quis ei qui capere possit rogatus fuerit restituere et is mortis tempore prohibetur legibus hoc capere, non dubito quin, etsi deficit fideicommissum, apud eum tamen, qui rogatus est restituere, manere debet, quia nulla fraus eius intervenisse videtur, nisi si in futurum casum fidem accommodavit, id est ut, licet capere legibus prohiberi coeperit, restituat. 2Recte dictum est, si pater filii, quem in potestate habebat, tacitam fidem interposuerit, non debere id filio nocere, quia parendi necessitatem habuerit.
Übersetzung nicht erfasst.