Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Iav.post. Lab. II
Ex posterioribus Labeonis lib.Iavoleni Ex posterioribus Labeonis libri

Ex posterioribus Labeonis libri

Ex libro II

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 29,2,64Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Ser­vus duo­rum he­res in­sti­tu­tus et ad­ire ius­sus si al­te­rius do­mi­ni ius­su ad­ie­rit, de­in­de ma­nu­mis­sus fue­rit, pot­erit ip­se ad­eun­do ex par­te di­mi­dia he­res es­se,

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 32,100Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. ‘He­res meus dam­nas es­to Lu­cio Ti­tio Sti­chum ser­vum meum red­de­re’ vel ita: ‘il­lum ser­vum meum il­li red­di­to’. Cas­cel­lius ait de­be­ri ne­que id La­beo im­pro­bat, quia qui red­de­re iu­be­tur, si­mul et da­re iu­be­tur. 1Duae sta­tuae mar­mo­reae cui­dam no­mi­na­tim, item om­ne mar­mor erat le­ga­tum: nul­lam sta­tuam mar­mo­ream prae­ter duas Cas­cel­lius pu­tat de­be­ri: Ofi­lius Tre­ba­tius con­tra. La­beo Cas­cel­lii sen­ten­tiam pro­bat, quod ve­rum pu­to, quia duas sta­tuas le­gan­do pot­est vi­de­ri non pu­tas­se in mar­mo­re se sta­tuas le­ga­re. 2‘Uxo­ri meae ves­tem, mun­dum mu­lie­brem, or­na­men­ta om­nia, au­rum ar­gen­tum quod eius cau­sa fac­tum pa­ra­tum­que es­set om­ne do le­go’. Tre­ba­tius haec ver­ba ‘quod eius cau­sa fac­tum pa­ra­tum­que est’, ad au­rum et ar­gen­tum dum­ta­xat re­fer­ri pu­tat, Pro­cu­lus ad om­nia, quod et ve­rum est. 3Cui Co­rin­thia va­sa le­ga­ta es­sent, ἐν βάσεις quo­que eo­rum va­so­rum col­lo­can­do­rum cau­sa pa­ra­tas de­be­ri Tre­ba­tius re­spon­dit. La­beo au­tem id non pro­bat, si eas βάσεις tes­ta­tor nu­me­ro va­so­rum ha­buit. Pro­cu­lus ve­ro rec­te ait, si ae­neae qui­dem sint, non au­tem Co­rin­thiae, non de­be­ri. 4Cui tes­tu­di­nea le­ga­ta es­sent, ei lec­tos tes­tu­di­neos pe­di­bus in­ar­gen­ta­tos de­be­ri La­beo Tre­ba­tius re­spon­de­runt, quod ve­rum est.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,2,30Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Cui usus fruc­tus le­ga­tus es­set, do­nec ei to­tius do­tis sa­tis­fie­ret, cum ei he­res pro sua par­te sa­tis de­dis­set, quam­vis re­li­qui sa­tis non da­rent, ta­men pro ea par­te usum fruc­tum de­si­ne­re ha­be­re mu­lie­rem ait La­beo: idem fie­ri et si per mu­lie­rem mo­ra fie­ret, quo mi­nus sa­tis ac­ci­pe­ret. 1Co­lo­no suo do­mi­nus usum fruc­tum fun­di, quem is co­le­bat, le­ga­ve­rat: agat co­lo­nus cum he­rede ita, ut iu­dex co­gat he­redem ex lo­ca­tio­nis ac­tio­ne eum li­be­ra­re.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,2,41Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Cum ita le­ga­tum es­set: ‘fruc­tus an­nuos fun­di Cor­ne­lia­ni Pu­blio Mae­vio do le­go’, per­in­de pu­tat ac­ci­pien­dum es­se La­beo, ac si usus fruc­tus fun­di si­mi­li­ter es­set le­ga­tus, quia haec mens fuis­se tes­ta­to­ris vi­dea­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,6,7Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Qui­dam he­redem dam­na­ve­rat da­re uxo­ri suae vi­num oleum fru­men­tum ace­tum mel­la sal­sa­men­ta. Tre­ba­tius aie­bat ex sin­gu­lis re­bus non am­plius de­be­ri, quam quan­tum he­res mu­lie­ri da­re vo­luis­set, quon­iam non ad­iec­tum es­set, quan­tum ex qua­que re da­re­tur. Ofi­lius Cas­cel­lius Tu­be­ro om­ne, quan­tum pa­ter fa­mi­lias re­li­quis­set, le­ga­tum pu­tant: La­beo id pro­bat id­que ve­rum est. 1‘Lu­cio Ti­tio tri­ti­ci mo­dios cen­tum, qui sin­gu­li pon­do cen­tum pen­deant, he­res da­to’. Ofi­lius ni­hil le­ga­tum es­se, quod et La­beo pro­bat, quon­iam eius­mo­di tri­ti­cum in re­rum na­tu­ra non es­set: quod ve­rum pu­to.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,7,4Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Cum qui­dam duos fun­dos iunc­tos ha­be­ret et ex al­te­ro bo­ves, cum opus fe­cis­sent, in al­te­rum re­ver­te­ren­tur, utrum­que fun­dum cum in­stru­men­to le­ga­ve­rat. La­beo Tre­ba­tius bo­ves ei fun­do ces­su­ros pu­tant, ubi opus fe­cis­sent, non ubi ma­ne­re con­sue­vis­sent: Cas­cel­lius con­tra. La­beo­nis sen­ten­tiam pro­bo.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,7,25Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Fun­di in­stru­men­to le­ga­to id pe­cus ce­de­re pu­ta­bat Tu­be­ro, quod is fun­dus sus­ti­ne­re po­tuis­set: La­beo con­tra. quid enim fiet, in­quit, si, cum mil­le oves fun­dus sus­ti­ne­re po­tuis­set, duo mi­lia ovium in eo fun­do fue­rint? quas oves po­tis­si­mum le­ga­to ces­su­ras ex­is­ti­ma­bi­mus? nec quae­ren­dum es­se, quid de­buis­set pa­ra­ri pe­co­ris in­stru­men­ti fun­di cau­sa, sed quid pa­ra­tum es­set: non enim ex nu­me­ro aut mul­ti­tu­di­ne le­ga­ta aes­ti­man­dum es­se. La­beo­nis sen­ten­tiam pro­bo. 1Qui­dam cum in fun­do figli­nas ha­be­ret, fi­gu­lo­rum ope­ra ma­io­re par­te an­ni ad opus rus­ti­cum ute­ba­tur, de­in­de eius fun­di in­stru­men­tum le­ga­ve­rat. La­beo Tre­ba­tius non vi­de­ri fi­gu­los in in­stru­men­to fun­di es­se. 2Item cum in­stru­men­tum om­ne le­ga­tum es­set ex­cep­to pe­co­re, pas­to­res ovi­lio­nes, ovi­lia quo­que le­ga­to con­ti­ne­ri Ofi­lius non rec­te pu­tat.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,2,39Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Si uxo­ri mun­dus mu­lie­bris le­ga­tus es­set, ea tan­tum­mo­do de­be­ri Ofi­lius La­beo re­spon­de­runt, quae ex his tra­di­ta uten­di cau­sa uxo­ri vi­ro fuis­sent: ali­ter enim in­ter­pre­tan­ti­bus sum­mam fo­re cap­tio­nem, si vas­cu­la­rius aut fa­ber ar­gen­ta­rius uxo­ri ita le­gas­set. 1Cum ita le­ga­tum es­set: ‘ar­gen­tum, quod do­mo mea erit cum mo­riar’, Ofi­lius nec quod de­po­si­tum a se nec quod com­mo­da­tum re­li­quis­set ar­gen­tum le­ga­tum vi­de­ri re­spon­dit. idem Cas­cel­lius de com­mo­da­to. La­beo, quod de­po­si­tum es­set, ita de­be­ri, si prae­sen­tis cus­to­diae cau­sa, non per­pe­tuae vel­uti then­sau­ro de­po­si­tum es­set, quia il­la ver­ba ‘quod do­mo mea erit’ sic ac­ci­pi de­be­re ‘es­se so­le­bat’: et hoc pro­bo. 2Ateius Ser­vium re­spon­dis­se scri­bit, cui ar­gen­tum, quod in Tus­cu­la­no fun­do cum mo­re­re­tur ha­buis­set, le­ga­tum es­set, et quod an­te­quam mo­re­re­tur ex ur­be in Tus­cu­la­num ius­su tes­ta­to­ris trans­la­tum es­set, de­be­ri: con­tra fo­re, si in­ius­su trans­la­tum es­set.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,3,17Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do La­beo­nis pos­te­rio­rum. re­li­qua quo­que: in iu­di­cio lo­ca­tio­nis venire.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 35,1,40Idem li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Qui­bus die­bus vi­ci­nus tuus te via pu­bli­ca, cum ad pa­ren­dum con­di­cio­ni ire vel­les, ire pro­hi­bue­rit nec per te sta­ret, quo mi­nus agen­do ob ca­lum­nias eum sum­mo­veas, hi dies con­di­cio­ni non im­pu­ta­bun­tur. 1Qui­dam ita le­ga­ve­rat: ‘si Pu­blius Cor­ne­lius im­pen­sam, quam in fun­dum Se­ia­num fe­ci, he­redi meo de­de­rit, tum he­res meus Pu­blio Cor­ne­lio fun­dum Se­ia­num da­to’. Cas­cel­lius aie­bat et­iam pre­tium fun­di da­ri de­be­re, Ofi­lius im­pen­sae ver­bo ne­gat pre­tium sig­ni­fi­ca­ri, sed eos dum­ta­xat sump­tus, quos in eum post­ea­quam emp­tus es­set fe­cit. idem Cin­na scri­bit ad­iec­to eo, quod non de­duc­tis fruc­ti­bus im­pen­sa­rum ra­tio ha­be­ri de­beat: et hoc ma­gis ve­rum pu­to. 2Qui­dam Ti­tio cen­tum le­ga­ve­rat, de­in­de in­fra ita ius­se­rat: ‘quas pe­cu­nias cui­que le­ga­vi, eas he­res meus, si ma­ter mea mo­ri­tur, da­to’: mor­tuo pa­tre fa­mi­lias Ti­tius vi­xe­rat et vi­va ma­tre fa­mi­lias de­ces­se­rat. mor­tua ma­tre he­redi­bus Ti­tii le­ga­tum de­be­ri Ofi­lius re­spon­dit, quon­iam non sub con­di­cio­ne es­set le­ga­tum, sed an­te le­ga­tum pu­re, de­in­de dies sol­ven­di ad­iec­ta. vi­dea­mus, in­quit La­beo, ne id fal­sum sit, quia ni­hil in­ter­sit, utrum ita scri­ba­tur: ‘quas pe­cu­nias cui­que le­ga­vi, eas he­res meus, si ma­ter mea mo­ri­tur, da­to’ an ita: ‘ni­si ma­ter mea mo­ri­tur, ne da­to’: utru­bi­que enim sub con­di­cio­ne vel da­tum vel ad­emp­tum es­se le­ga­tum. La­beo­nis re­spon­sum pro­bo. 3Do­mi­nus ser­vo au­reos quin­que11Die Großausgabe fügt eius ein. le­ga­ve­rat: ‘he­res meus Sti­cho ser­vo meo, quem tes­ta­men­to li­be­rum es­se ius­si, au­reos quin­que, quos in ta­bu­lis de­beo, da­to’. ni­hil ser­vo le­ga­tum es­se Na­mu­sa Ser­vium re­spon­dis­se scri­bit, quia do­mi­nus ser­vo ni­hil de­be­re po­tuis­set: ego pu­to se­cun­dum men­tem tes­ta­to­ris na­tu­ra­le ma­gis quam ci­vi­le de­bi­tum spec­tan­dum es­se, et eo iu­re uti­mur. 4Qui do­ta­lem fun­dum nul­lum ha­be­bat, ita le­ga­ve­rat: ‘fun­dum Cor­ne­lia­num, quem il­la mi­hi do­ti de­dit, ei he­res da­to’. La­beo Ofi­lius Tre­ba­tius re­spon­de­runt fun­dum ni­hi­lo mi­nus le­ga­tum es­se, quia, cum fun­dus Cor­ne­lia­nus in re­rum na­tu­ra sit, de­mons­tra­tio fal­sa le­ga­tum non per­emit. 5Ther­mus mi­nor quo­rum ar­bi­tra­tu mo­nu­men­tum si­bi fie­ri vel­let tes­ta­men­to scribse­rat, de­in­de ita le­ga­ve­rat: ‘Lu­ciis Pu­bliis Cor­ne­liis ad mo­nu­men­tum meum ae­di­fi­can­dum mil­le he­res meus da­to’. Tre­ba­tius re­spon­dit pro ea22Die Großausgabe liest eo statt ea. ha­ben­dum ac si ita le­ga­tum es­set, si sa­tis­de­dis­sent se ita id mo­nu­men­tum ex ea pe­cu­nia fac­tu­ros. La­beo Tre­ba­tii sen­ten­tiam pro­bat, quia haec mens tes­tan­tis fuis­set, ut ea pe­cu­nia in mo­nu­men­tum con­su­me­re­tur: idem et ego et Pro­cu­lus pro­ba­mus.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,16,242Ia­vo­le­nus li­bro se­cun­do ex pos­te­rio­ri­bus La­beo­nis. Ma­lum na­vis es­se par­tem, ar­te­mo­nem au­tem non es­se La­beo ait, quia ple­rae­que na­ves si­ne ma­lo in­uti­les es­sent, id­eo­que pars na­vis ha­be­tur: ar­te­mo au­tem ma­gis ad­iec­ta­men­to quam pars na­vis est. 1In­ter ‘pro­iec­tum’ et ‘im­mis­sum’ hoc in­ter­es­se ait La­beo, quod pro­iec­tum es­set id quod ita pro­ve­he­re­tur ut nus­quam re­quies­ce­ret, qua­lia mae­nia­na et sug­grun­dae es­sent: im­mis­sum au­tem, quod ita fie­ret, ut ali­quo lo­co re­quies­ce­ret, vel­uti tig­na tra­bes quae im­mit­te­re­tur. 2Plum­bum, quod te­gu­lis po­ne­re­tur, ae­di­fi­cii es­se ait La­beo: sed id, quod hy­pae­thri te­gen­di cau­sa po­ne­re­tur, con­tra es­se. 3‘Vi­duam’ non so­lum eam, quae ali­quan­do nup­ta fuis­set, sed eam quo­que mu­lie­rem, quae vi­rum non ha­buis­set, ap­pel­la­ri ait La­beo: quia vi­dua sic dic­ta est qua­si ve­cors, ve­sa­nus, qui si­ne cor­de aut sa­ni­ta­te es­set: si­mi­li­ter vi­duam dic­tam es­se si­ne dui­ta­te. 4Stra­tu­ram lo­ci ali­cu­ius ex ta­bu­lis fac­tis, quae aes­ta­te tol­le­ren­tur et hie­me po­ne­ren­tur, ae­dium es­se ait La­beo, quon­iam per­pe­tui usus pa­ra­tae es­sent: ne­que ad rem per­ti­ne­re, quod in­ter­im tol­le­ren­tur.

Übersetzung nicht erfasst.