Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Paul.quaest. IX
Quaestionum lib.Pauli Quaestionum libri

Quaestionum libri

Ex libro IX

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 28,2,24Pau­lus li­bro no­no quaes­tio­num. Pos­tu­ma sub con­di­cio­ne he­res in­sti­tu­ta si pen­den­te con­di­cio­ne vi­vo pa­tre nas­ca­tur, rum­pit tes­ta­men­tum.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 28,5,82Pau­lus li­bro no­no quaes­tio­num. Cle­mens Pa­tro­nus tes­ta­men­to ca­ve­rat, ut, si si­bi fi­lius na­tus fuis­set, he­res es­set, si duo fi­lii, ex ae­quis par­ti­bus he­res11Die Großausgabe liest he­redes statt he­res. es­sent, si duae fi­liae, si­mi­li­ter: si fi­lius et fi­lia, fi­lio duas par­tes, fi­liae ter­tiam de­de­rat. duo­bus fi­liis et fi­lia na­tis quae­re­ba­tur, quem­ad­mo­dum in pro­pos­i­ta spe­cie par­tes fa­cie­mus, cum fi­lii de­beant pa­res es­se vel et­iam sin­gu­li du­plo plus quam so­ror ac­ci­pe­re? quin­que igi­tur par­tes fie­ri opor­tet, ut ex his bi­nas mas­cu­li, unam fe­mi­na ac­ci­piat. 1Si ita scrip­se­rit tes­ta­tor: ‘Quan­ta ex par­te me a Ti­tio he­redem in­sti­tu­tum re­ci­tas­sem, ex ea par­te Sem­pro­nius mi­hi he­res es­to’, non est cap­ta­to­ria in­sti­tu­tio: pla­ne nul­lo re­ci­ta­to tes­ta­men­to ab ip­so tes­ta­to­re in­anis vi­de­bi­tur in­sti­tu­tio re­mo­ta su­spi­cio­ne cap­ta­to­riae in­sti­tu­tio­nis.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 28,6,43Pau­lus li­bro no­no quaes­tio­num. Ex fac­to quae­ri­tur: qui fi­lium ha­be­bat mu­tum pu­be­rem, im­pe­tra­vit a prin­ci­pe, ut mu­to sub­sti­tue­re ei li­ce­ret, et sub­sti­tuit Ti­tium: mu­tus du­xit uxo­rem post mor­tem pa­tris et nas­ci­tur ei fi­lius: quae­ro, an rum­pa­tur tes­ta­men­tum. re­spon­di: be­ne­fi­cia qui­dem prin­ci­pa­lia ip­si prin­ci­pes so­lent in­ter­pre­ta­ri: ve­rum vo­lun­ta­tem prin­ci­pis in­spi­cien­ti­bus pot­est di­ci ea­te­nus id eum tri­bue­re vo­luis­se, qua­te­nus fi­lius eius in ea­dem va­le­tu­di­ne per­se­ve­ras­set, ut, quem­ad­mo­dum iu­re ci­vi­li pu­ber­ta­te fi­ni­tur pu­pil­la­re tes­ta­men­tum, ita prin­ceps imi­ta­tus sit ius in eo, qui prop­ter in­fir­mi­ta­tem non pot­est tes­ta­ri. nam et si fu­rio­so fi­lio sub­sti­tuis­set, di­ce­re­mus de­si­ne­re va­le­re tes­ta­men­tum, cum re­si­puis­set, quia iam pos­set si­bi tes­ta­men­tum fa­ce­re: et­enim in­iquum in­ci­pit fie­ri be­ne­fi­cium prin­ci­pis, si ad­huc id va­le­re di­ca­mus: au­fer­ret enim tes­ta­men­ti fac­tio­nem ho­mi­ni sa­nae men­tis. igi­tur et­iam ad­gna­tio­ne sui he­redis di­cen­dum est rum­pi sub­sti­tu­tio­nem, quia ni­hil in­ter­est, alium he­redem in­sti­tue­ret ip­se fi­lius post­ea an iu­re ha­be­re coe­pit suum he­redem: nec enim aut pa­trem aut prin­ci­pem de hoc ca­su co­gi­tas­se ve­ri­si­mi­le est, ut eum, qui post­ea nas­ce­re­tur, ex­he­reda­ret. nec in­ter­est, quem­ad­mo­dum be­ne­fi­cium prin­ci­pa­le in­ter­ce­dat cir­ca tes­ta­men­ti fac­tio­nem, utrum in per­so­nam unius an com­plu­rium. 1Item quae­ro, si ita fac­ta pro­po­na­tur sub­sti­tu­tio: ‘fi­lius meus si in­tra de­cem an­nos de­ces­se­rit, Ti­tius he­res es­to, si in­tra quat­tuor­de­cim, Mae­vius’ fi­lius­que oc­to an­no­rum de­ces­se­rit, utrum Ti­tius so­lus ex sub­sti­tu­tio­ne ei he­res erit an et Mae­vius, quia cer­tum est et in­tra de­cem et in­tra quat­tuor­de­cim an­nos fi­lium de­ces­sis­se. re­spon­di om­ne qui­dem spa­tium, quod est in­tra pu­ber­ta­tem, li­be­rum es­se pa­tri ad sub­sti­tuen­dum fi­lio, sed fi­nis hu­ius pu­ber­tas est: ma­gis au­tem est in utro­que eo­rum tem­pus suum se­pa­ra­tim ser­va­ri, ni­si con­tra­ria vo­lun­tas tes­ta­to­ris aper­te os­ten­da­tur. 2Lu­cius Ti­tius cum ha­be­ret fi­lios in po­tes­ta­te, uxo­rem he­redem scrip­sit et ei sub­sti­tuit fi­lios: quae­si­tum est, an in­sti­tu­tio uxo­ris nul­lius mo­men­ti sit eo, quod ab eo gra­du fi­lii non es­sent ex­he­reda­ti. re­spon­di eum gra­dum, a quo fi­lii prae­ter­iti sint, nul­lius es­se mo­men­ti et id­eo, cum idem sub­sti­tu­ti pro­po­nan­tur, ex tes­ta­men­to eos he­redes ex­sti­tis­se vi­de­ri, sci­li­cet quia non to­tum tes­ta­men­tum in­fir­mant fi­lii, sed tan­tum eum gra­dum, qui ab in­itio non va­luit, sic­ut re­spon­sum est, si a pri­mo sit fi­lius prae­ter­itus, a se­cun­do ex­he­redatus: ni­hil au­tem in­ter­est, qua ra­tio­ne se­cun­di he­redis in­sti­tu­tio va­leat, utrum quia ab eo fi­lius ex­he­redatus est an quia ip­se fi­lius sub­sti­tu­tus est. 3Iu­lius Lon­gi­nus pa­ter eos, quos si­bi he­redes in­sti­tue­rat, fi­lio ita sub­sti­tuit ‘quis­quis si­bi he­res es­set’: unus ex he­redi­bus in­sti­tu­tis, qui ta­ci­tam fi­dem ac­com­mo­da­ve­rat, ut non ca­pien­ti par­tem ex eo quod ac­ce­pe­rat da­ret, ad sub­sti­tu­tio­nem im­pu­be­ris ad­mis­sus utrum pro ea par­te, pro qua scrip­tus fuit, ve­niat, an ve­ro pro ea quam ce­pit, ita ut au­gea­tur eius pars in sub­sti­tu­tio­ne? re­spon­di: qui in frau­dem le­gum fi­dem ac­com­mo­dat, ad­eun­do he­res ef­fi­ci­tur nec de­si­net he­res es­se, li­cet res quae re­lic­tae sunt au­fe­run­tur. un­de et ex se­cun­dis ta­bu­lis in tan­tum he­res es­se pot­est, in quan­tum scrip­tus es­set: sa­tis enim pu­ni­tus est in eo, in quo fe­cit con­tra le­ges. quin im­mo et­si de­si­ne­ret he­res es­se, idem di­ce­rem: quem­ad­mo­dum in­tel­le­gen­dum est in eo qui, cum scrip­tus es­set he­res, post­quam ad­is­set he­redi­ta­tem in ser­vi­tu­tem red­ac­tus est et post­ea li­ber­ta­te do­na­tus. cui per­mis­sum est ad sub­sti­tu­tio­nem venire, quae ei in tes­ta­men­to fue­rat re­lic­ta: li­cet enim he­redi­ta­tem ex in­sti­tu­tio­ne amis­it, ta­men ex sub­sti­tu­tio­ne is­tam por­tio­nem, quan­tum amis­it, per­cep­tu­rum.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 29,1,39Idem li­bro no­no quaes­tio­num. Si fi­lius fa­mi­lias mi­les cap­tus apud hos­tes de­ces­se­rit, di­ce­mus le­gem Cor­ne­liam et­iam ad eius tes­ta­men­tum per­ti­ne­re. sed quae­ra­mus, si pa­ter eius prius in ci­vi­ta­te de­ces­se­rit re­lic­to ne­po­te ex fi­lio, an si­mi­li­ter tes­ta­men­tum pa­tris rum­pa­tur. et di­cen­dum est non rum­pi tes­ta­men­tum, quia ex eo tem­po­re, quo cap­tus est, vi­de­tur de­ces­sis­se.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 31,81Pau­lus li­bro no­no quaes­tio­num. Si quis tes­ta­men­to fac­to a fi­liis suis, quos he­redes in­sti­tuis­set, fi­dei­com­mis­sa re­li­quis­set non ut a le­gi­ti­mis he­redi­bus, sed ut a scrip­tis, et tes­ta­men­tum ali­quo ca­su ir­ri­tum fac­tum sit, fi­lii ab in­tes­ta­to ve­nien­tes fi­dei­com­mis­sa ex tes­ta­men­to prae­sta­re com­pel­li non pos­sunt.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,4,26Pau­lus li­bro no­no quaes­tio­num. Si, ser­vo cum li­ber­ta­te da­to le­ga­to, et alie­na­to ad­ima­tur li­ber­tas, quam­vis alie­no in­uti­li­ter ad­ima­tur, ta­men le­ga­tum ad emp­to­rem non per­ven­tu­rum: et me­ri­to: con­sti­tit enim ad­emp­tio, quia pos­sit red­imi, sic­ut da­tio, cum in eum con­fer­tur, qui tes­ta­men­ti fa­cien­di tem­po­re fuit tes­ta­to­ris, de­in­de alie­na­to co­di­cil­lis li­ber­tas da­tur. 1Quid er­go, si eum, quem li­be­rum es­se quis ius­se­rat, ma­nu­mi­se­rat vi­vus, de­in­de co­di­cil­lis li­ber­ta­tem ei ad­eme­rit? vi­dea­mus, an per­di­de­rit le­ga­tum va­na ad­emp­tio li­ber­ta­tis. quod qui­dam pu­tant: sed su­per­va­cua scrip­tu­ra non no­cet le­ga­to.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 38,2,45Idem li­bro no­no quaes­tio­num. Si pa­tro­nus ex sex­ta et ser­vus eius ex re­li­qua par­te sit he­res in­sti­tu­tus, nec ex ser­vi por­tio­ne fi­dei­com­mis­sum de­be­tur: at si ser­vus dum­ta­xat he­res in­sti­tu­tus est, pu­to nec hic ex de­bi­ta por­tio­ne prae­stan­dum.

Übersetzung nicht erfasst.