Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Pap.quaest. XIII
Quaestionum lib.Papiniani Quaestionum libri

Quaestionum libri

cum Notis Pauli

Ex libro XIII

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 4,6,20Idem li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Nec uti­lem ac­tio­nem ei tri­bui opor­tet, cum sit in­iquis­si­mum au­fer­re do­mi­no, quod usus non abs­tu­lit: ne­que enim in­tel­le­gi­tur amis­sum, quod ab­la­tum al­te­ri non est.

Idem lib. XIII. Quaest. auch darf dem [Käufer] nicht eine analoge Klage11Nämlich utilis in rem actio s. rei vindicatio utilis. ertheilt werden, da es höchst unbillig ist, dem Eigenthümer das [durch eine Klage] zu entziehen, was ihm die Verjährung nicht weggenommen hat; denn es wird das nicht als verloren angesehen, was dem Anderen nicht weggenommen worden ist.

Dig. 28,7,28Pa­pi­nia­nus li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Si fi­lius sub con­di­cio­ne he­res erit et ne­po­tes ex eo sub­sti­tuan­tur, cum non suf­fi­cit sub qua­li­bet con­di­cio­ne fi­lium he­redem in­sti­tui, sed ita de­mum tes­ta­men­tum ra­tum est, si con­di­cio fuit in fi­lii po­tes­ta­te, con­si­de­re­mus, num­quid in­ter­sit, quae con­di­cio fue­rit ad­scrip­ta, utrum quae mo­rien­te fi­lio im­ple­ri non po­tuit, vel­uti ‘si Ale­xan­driam ie­rit, fi­lius he­res es­to’ is­que Ro­mae de­ces­sit, an ve­ro quae po­tuit et­iam ex­tre­mo vi­tae mo­men­to im­ple­ri, vel­uti ‘si Ti­tio de­cem de­de­rit, fi­lius he­res es­to’, quae con­di­cio no­mi­ne fi­lii per alium im­ple­ri pot­est. nam su­pe­rior qui­dem spe­cies con­di­cio­nis ad­mit­tit vi­vo fi­lio ne­po­tes ad he­redi­ta­tem, qui si ne­mi­nem sub­sti­tu­tum ha­be­ret, dum mo­ri­tur, le­gi­ti­mus pa­tri he­res ex­sti­te­rit, ar­gu­men­to­que est, quod apud Ser­vium quo­que re­la­tum est: quen­dam enim re­fert ita he­redem in­sti­tu­tum, si in Ca­pi­to­lium ascen­de­rit, quod si non ascen­dis­set, le­ga­tum ei da­tum, eum­que an­te­quam ascen­de­ret mor­tem ob­is­se: de quo re­spon­dit Ser­vius con­di­cio­nem mor­te de­fe­cis­se id­eo­que mo­rien­te eo le­ga­ti diem ces­sis­se. al­te­ra ve­ro spe­cies con­di­cio­nis vi­vo fi­lio non ad­mit­tit ne­po­tes ad he­redi­ta­tem, qui sub­sti­tu­ti si non es­sent, in­tes­ta­to avo he­redes ex­is­te­rent: ne­que enim fi­lius vi­de­re­tur ob­sti­tis­se, post cu­ius mor­tem pa­tris tes­ta­men­tum de­sti­tui­tur, quem­ad­mo­dum si ex­he­redato eo­dem fi­lio ne­po­tes, cum fi­lius mo­re­re­tur, he­redes fuis­sent in­sti­tu­ti.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 37,1,14Pa­pi­nia­nus li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Cum qui­dam pro­pin­quus fal­sum tes­ta­men­tum ac­cu­sa­ret ac post lon­gum spa­tium tem­po­ris pro­bas­set, li­cet dies ei pe­ten­dae pos­ses­sio­nis, quam for­te cer­tus ac­cu­sa­tio­nis pe­te­re de­buit, ces­sis­se vi­de­tur, at­ta­men quia hoc pro­pos­i­to ac­cu­sa­tio­nem in­struit, ut suum ius si­bi ser­vet, ad­gno­vis­se suc­ces­sio­nem non im­me­ri­to vi­de­bi­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 37,5,21Pa­pi­nia­nus li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Si por­tio he­redi­ta­tis, quam ex­cep­ta per­so­na be­ne­fi­cio le­gis ha­be­re po­tuit, re­pu­die­tur, pro ea quo­que par­te fi­lius, qui bo­no­rum pos­ses­sio­nem ac­ce­pit, non aliis quam ex­cep­tis per­so­nis le­ga­ta prae­sta­bit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 37,10,11Pa­pi­nia­nus li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Cum si­ne be­ne­fi­cio prae­to­ris qui pa­ti­tur con­tro­ver­siam fi­lius he­res es­se pot­est, for­te quia scrip­tus est, edic­to Car­bo­nia­no lo­cus non est: ac si­mi­li­ter cum cer­tum est, quam­vis fi­lius sit, eum ta­men he­redem non fo­re, vel­uti si Ti­tio he­rede in­sti­tu­to pos­tu­mus aut im­pu­bes ex­he­redatus ne­ge­tur fi­lius. nec ad rem per­ti­net, quod in­ter­est il­lius in qui­bus­dam fi­lium es­se, vel­uti prop­ter fra­tris ex alia ma­tre na­ti bo­na vel iu­ra li­ber­to­rum et se­pul­chro­rum: is­tos enim ca­sus ad Car­bo­nia­num con­stat non per­ti­ne­re.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 37,11,11Pa­pi­nia­nus li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. ‘Qui ex li­be­ris meis im­pu­bes su­pre­mus mo­rie­tur, ei Ti­tius he­res es­to’. duo­bus per­egre de­func­tis si sub­sti­tu­tus igno­ret, uter no­vis­si­mus de­ces­se­rit, ad­mit­ten­da est Iu­lia­ni sen­ten­tia, qui prop­ter in­cer­tum con­di­cio­nis et­iam prio­ris pos­se pe­ti pos­ses­sio­nem bo­no­rum re­spon­dit. 1Fi­lius he­res in­sti­tu­tus post mor­tem pa­tris ab hos­ti­bus red­iit: bo­no­rum pos­ses­sio­nem ac­ci­piet et an­ni tem­pus a quo red­iit ei com­pu­ta­bi­tur. 2Tes­ta­men­to fac­to Ti­tius ad­ro­gan­dum se prae­buit ac post­ea sui iu­ris ef­fec­tus vi­ta de­ces­sit. scrip­tus he­res si pos­ses­sio­nem pe­tat, ex­cep­tio­ne do­li ma­li sum­mo­ve­bi­tur, quia dan­do se in ad­ro­gan­dum tes­ta­tor cum ca­pi­te for­tu­nas quo­que suas in fa­mi­liam et do­mum alie­nam trans­fe­rat. pla­ne si sui iu­ris ef­fec­tus co­di­cil­lis aut aliis lit­te­ris eo­dem tes­ta­men­to se mo­ri vel­le de­cla­ra­ve­rit, vo­lun­tas, quae de­fe­ce­rat, iu­di­cio re­cen­ti red­is­se in­tel­le­ge­tur, non se­cus ac si quis aliud tes­ta­men­tum fe­cis­set ac su­pre­mas ta­bu­las in­ci­dis­set, ut prio­res su­pre­mas re­lin­que­ret. nec pu­ta­ve­rit quis­quam nu­da vo­lun­ta­te con­sti­tui tes­ta­men­tum: non enim de iu­re tes­ta­men­ti ma­xi­me quae­ri­tur, sed vi­ri­bus ex­cep­tio­nis. quae in hoc iu­di­cio quam­quam ac­to­ri op­po­na­tur, ex per­so­na ta­men eius qui op­po­nit aes­ti­ma­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 38,2,42Idem li­bro ter­tio de­ci­mo quaes­tio­num. Fi­lius, qui pa­tri he­res ex­sti­tit, fra­trem ex­he­redatum ad­ro­ga­vit at­que ita he­rede eo re­lic­to de­func­tus est: bo­no­rum pos­ses­sio­nem li­ber­tum pa­tris na­tu­ra­lis ex­he­redatus non ha­be­bit: nam cui non ex­he­redato ta­lis ad­op­tio no­ce­ret, no­ce­re de­bet ex­he­redato, quon­iam poe­na, quae le­gi­bus aut edic­to in­ro­ga­re­tur, ad­op­tio­nis re­me­dio non ob­li­te­ra­re­tur. Paulus notat: ei, qui alio iu­re venit quam eo, quod amis­it, non no­cet id quod per­di­dit, sed prod­est quod ha­bet: sic dic­tum est pa­tro­no eo­dem­que pa­tro­nae fi­lio non ob­es­se, quod qua­si pa­tro­nus de­li­quit, si ut pa­tro­nae fi­lius venire pos­sit. 1Papinianus. Cas­tren­sium bo­no­rum Ti­tium li­ber­tus fe­cit he­redem, ce­te­ro­rum alium: ad­ita est a Ti­tio he­redi­tas: ma­gis no­bis pla­ce­bat non­dum pa­tro­num pos­ses­sio­nem con­tra ta­bu­las pe­te­re pos­se. ve­rum il­la quaes­tio in­ter­ve­nit, an omit­ten­te eo qui re­li­qua bo­na ac­ce­pit per­in­de Ti­tio ad­cres­cant, ac si par­tes eius­dem he­redi­ta­tis ac­ce­pis­sent. ve­rius mi­hi vi­de­tur in­tes­ta­ti iu­re de­fer­ri bo­na ce­te­ra. Ti­tius igi­tur he­res non pot­erit in­vi­ta­re ma­nu­mis­so­rem, cum Ti­tio ni­hil au­fe­ra­tur, nec bo­nis ce­te­ris, quae non­dum ad cau­sam tes­ta­men­ti per­ti­nent. 2Cum fi­lius li­ber­ti im­pu­bes, qui sub­iec­tus di­ci­tur, ex pri­ma par­te bo­no­rum pos­ses­sio­nem ac­ci­piat, an pa­tro­nus de­func­ti pos­ses­sio­nem ac­ci­pe­re pos­sit, quae­si­tum est. et si­ne du­bio qui se­quen­tis gra­dus sunt, non ad­mit­tun­tur in­ter­im: cum enim prae­ce­dit alia pos­ses­sio, qui se­qui­tur ac­ci­pe­re non pot­est. pla­ne si con­tra eum qui sub­iec­tus di­ci­tur fue­rit iu­di­ca­tum, da­ta non in­tel­le­gi­tur. sed et in pa­tro­no pen­den­te con­tro­ver­sia idem erit di­cen­dum. pla­ne quod ad pa­tro­ni quo­que per­so­nam per­ti­net, dif­fer­ri con­tro­ver­sia de­be­bit. 3Si fal­sum li­ber­ti tes­ta­men­tum ab aliis in pro­vin­cia dic­tum at­que ita res per ap­pel­la­tio­nem ex­trac­ta es­set, de­func­ta me­dio tem­po­re pa­tro­ni fi­lia, quam li­ber­tus he­redem in­sti­tue­rat, fi­lio mu­lie­ris ser­va­vit di­vus Mar­cus eam par­tem bo­no­rum, quam fi­lia pa­tro­ni vel iu­re in­tes­ta­ti, si vi­xis­set, ha­be­re po­tuit.

Übersetzung nicht erfasst.