Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Gai.fideic. I
Fideicommissorum lib.Gaii Fideicommissorum libri

Fideicommissorum libri

Ex libro I

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 32,2Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. Ex fi­lio prae­terito, li­cet suus he­res erit, fi­dei­com­mis­sum re­lin­qui non pot­est.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 32,14Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. Non du­bium est, quin, si uxo­ri le­ga­tum sit ‘si non nup­se­rit’ id­que alii re­sti­tue­re ro­ga­ta sit, co­gen­da est, si nup­se­rit, re­sti­tue­re. 1He­res quo­que, cui iu­ris­iu­ran­di con­di­cio re­mit­ti­tur, le­ga­tum et fi­dei­com­mis­sum de­bet. 2Sed si cui le­ga­tum re­lic­tum est, ut alie­nam rem red­imat vel prae­stet, si red­ime­re non pos­sit, quod do­mi­nus non ven­dat vel im­mo­di­co pre­tio ven­dat, ius­tam aes­ti­ma­tio­nem in­fe­rat.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 33,2,29Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. Si quis usum fruc­tum le­ga­tum si­bi alii re­sti­tue­re ro­ga­tus sit eum­que in fun­dum in­du­xe­rit fruen­di cau­sa: li­cet iu­re ci­vi­li mor­te et ca­pi­tis de­mi­nutio­ne ex per­so­na le­ga­ta­rii per­eat usus fruc­tus, quod huic ip­so iu­re ad­quisi­tus est, ta­men prae­tor iu­ris­dic­tio­ne sua id age­re de­bet, ut idem ser­ve­tur, quod fu­tu­rum es­set, si ei, cui ex fi­dei­com­mis­so re­sti­tu­tus es­set, le­ga­ti iu­re ad­quisi­tus fuis­set.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,5,5Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. Qui­dam rele­ga­tus fac­to tes­ta­men­to post he­redis in­sti­tu­tio­nem et post le­ga­ta qui­bus­dam da­ta ita sub­ie­cit: ‘si quis ex he­redi­bus ce­te­ris­ve ami­cis, quo­rum hoc tes­ta­men­to men­tio­nem ha­bui, si­ve quis alius re­sti­tu­tio­nem mi­hi im­pe­tra­ve­rit ab im­pe­ra­to­re et an­te de­ces­se­ro, quam ei gra­tias age­rem: vo­lo da­ri ei qui id ege­rit a ce­te­ris he­redi­bus au­reos tot’. unus ex his, quos he­redes scrip­se­rat, im­pe­tra­vit ei re­sti­tu­tio­nem et an­te­quam id sci­ret, de­ces­sit. cum de fi­dei­com­mis­so quae­re­re­tur, an de­be­re­tur, con­sul­tus Iu­lia­nus re­spon­dit de­be­ri: sed et­iam si non he­res vel le­ga­ta­rius, sed alius ex ami­cis cu­ra­vit eum re­sti­tui, et ei fi­dei­com­mis­sum prae­sta­ri. 1Si ti­bi et pos­tu­mo suo vel alie­no he­redi­ta­tem re­sti­tue­re quis ro­ga­ve­rit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 34,5,7Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. utrum ita pos­tu­mus par­tem fa­ciat, si na­tus sit, an et si na­tus non sit, quae­ri­tur. ego com­mo­dius di­ci pu­to, si qui­dem na­tus non est, mi­ni­me eum par­tem fa­ce­re, sed to­tum ad te per­ti­ne­re, qua­si ab in­itio ti­bi so­li­do re­lic­to: sin au­tem na­tus fue­rit, utros­que ac­ci­pe­re quan­tum cui­que re­lic­tum est, ut uno na­to pars ti­bi di­mi­dia de­bea­tur, duo­bus na­tis ter­tia ti­bi de­bea­tur, tri­bus na­tis, quia tri­ge­mi­ni quo­que nas­cun­tur, quar­ta de­bea­tur. et nos­tra qui­dem ae­ta­te Se­ra­pias Ale­xan­dri­na mu­lier ad di­vum Ha­d­ria­num per­duc­ta est cum quin­que li­be­ris, quos uno fe­tu eni­xa est. sed ta­men quod ul­tra tres nas­ci­tur, fe­re por­ten­tos­um vi­de­tur. 1Cum qui­dam plu­ri­bus he­redi­bus in­sti­tu­tis unius fi­dei com­mis­sis­set, ut, cum mo­re­re­tur, uni ex co­he­redi­bus, cui ip­se vel­let, re­sti­tue­ret eam par­tem he­redi­ta­tis, quae ad eum per­ve­nis­set: ve­ris­si­mum est uti­le es­se fi­dei­com­mis­sum: nec enim in ar­bi­trio eius qui ro­ga­tus est po­si­tum est, an om­ni­no ve­lit re­sti­tue­re, sed cui po­tius re­sti­tuat: plu­ri­mum enim in­ter­est, utrum in po­tes­ta­te eius, quem tes­ta­tor ob­li­ga­ri co­gi­tat, fa­ciat, si ve­lit da­re, an post ne­ces­si­ta­tem dan­di so­lius dis­tri­buen­di li­be­rum ar­bi­trium con­ce­dat. 2Quae­si­tum est, si co­he­redes ex dis­pa­ri­bus par­ti­bus scrip­ti sunt, utrum par­tem suam in vi­ri­les par­tes re­sti­tue­re sin­gu­lis de­beat an pro por­tio­ni­bus he­redi­ta­riis, ex qui­bus he­redes scrip­ti sint. et pla­cuit, si tes­ta­tor ita re­sti­tui ius­sis­set par­tem, si ali­quam pe­cu­niam de­dis­sent, si qui­dem ae­quas par­tes ius­si fue­rint da­re, con­ve­niens vi­de­ri es­se et­iam ex fi­dei­com­mis­so ae­quas par­tes eis re­sti­tui opor­te­re: si ve­ro dis­pa­res in ea pe­cu­nia dis­tri­buen­da sig­ni­fi­ca­vit tes­ta­tor, ut vi­dean­tur he­redi­ta­riis por­tio­ni­bus con­grue­re, con­sen­ta­neum es­se et­iam fi­dei­com­mis­sum pro he­redi­ta­riis par­ti­bus eis re­sti­tui de­be­re.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 35,1,88Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. id est quae ip­si ser­vo com­mo­dior sit,

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 35,1,90Gaius li­bro pri­mo fi­dei­com­mis­so­rum. Per fi­dei­com­mis­sum va­rie da­ta li­ber­ta­te non le­vis­si­ma spec­tan­da est, sed no­vis­si­ma, quia pos­te­rior vo­lun­tas po­tior ha­be­ri de­bet: cui con­so­nat et­iam re­scrip­tum di­vi An­to­ni­ni.

Übersetzung nicht erfasst.