Ad Sabinum libri
Ex libro IV
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,7,3Paulus libro quarto ad Sabinum. Si consul vel praeses filius familias sit, posse eum apud semet ipsum vel emancipari vel in adoptionem dari constat.
Dig. 1,7,11Idem libro quarto ad Sabinum. Si is qui filium haberet in nepotis locum adoptasset perinde atque si ex eo filio natus esset, et is filius auctor factus non esset: mortuo avo non esse nepotem in potestate filii.
Dig. 1,14,2Paulus libro quarto ad Sabinum. Sed etiam ipsum apud se emancipari vel in adoptionem dari placet.
Dig. 15,1,8Paulus libro quarto ad Sabinum. Non statim quod dominus voluit ex re sua peculii esse, peculium fecit, sed si tradidit aut, cum apud eum esset, pro tradito habuit: desiderat enim res naturalem dationem. contra autem simul atque noluit, peculium servi desinit peculium esse.
Paul. lib. VI. ad Sabin. Nicht sofort wird Sondergut, was ein Herr von dem Seinigen zum Sondergut hat machen wollen, sondern wenn er es übergeben, oder, wenn es bei ihm [dem Sclaven] war, als übergeben, angesehen hat; denn es erfordert eine Sache eine natürliche Aushändigung. Im Gegentheil aber, sobald als er nicht will, dass ein Sondergut des Sclaven existire, so hört das Sondergut auf, es zu sein.
Dig. 30,52Paulus libro quarto ad Sabinum. Si cui servi omnes cum peculio legati sint, etiam hi servi debentur, qui nullum peculium habent. 1Si a filio inpubere sub condicione legatum sit et filius heres exstitit, deinde mortuus est, potest dici patrem familias, qui a filio sub condicione legavit, a substituto pure repetit, statim voluisse a substituto dari, si filius pendente condicione decessisset.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 32,48Paulus libro quarto ad Sabinum. Nam ne id quidem quod traditum est, si postea ademptum sit, legato cedet.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 32,51Paulus libro quarto ad Sabinum. Si filiae familias ita legatum sit ‘cum in tutelam suam pervenerit’, tunc debebitur, cum viripotens facta fuerit.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 32,53Paulus libro quarto ad Sabinum. Argento legato constat arculas ad legatarium non pertinere. 1Item anulis legatis dactyliothecae non cedunt.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 32,56Paulus libro quarto ad Sabinum. Pali et perticae in numero materiae redigendi sunt, et ideo lignorum appellatione non continentur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 32,72Paulus libro quarto ad Sabinum. Eadem in omnibus rebus, quas suas quis legaverit, dicenda sunt.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,6,4Paulus libro quarto ad Sabinum. Cum certum pondus olei non adiecta qualitate legatur, non solet quaeri, cuius generis oleo uti solitus fuerit testator aut cuius generis oleum istius regionis homines in usu habeant: et ideo liberum est heredi, cuius vellet generis oleum legatario solvere.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,6,12Paulus libro quarto ad Sabinum. nam aliter observantibus quis finis aut quod initium veteris vini sumeretur?
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,7,1Paulus libro quarto ad Sabinum. Sive cum instrumento fundus legatus est sive instructus, duo legata intelleguntur. 1Fundo cum instrumento legato et alienato instrumentum non vindicabitur ex sententia defuncti.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,7,9Paulus libro quarto ad Sabinum. De grege ovium ita distinguendum est, ut, si ideo comparatus sit, ut ex eo fructus caperetur, non debeatur: si vero ideo, quia non aliter ex saltu fructus percipi poterit, contra erit, quia per greges fructus ex saltu percipiuntur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,7,13Paulus libro quarto ad Sabinum. Tabernae cauponiae instrumento legato etiam institores contineri Neratius existimat: sed videndum, ne inter instrumentum tabernae cauponiae et instrumentum cauponae sit discrimen, ut tabernae non nisi loci instrumenta sint, ut dolia vasa ancones calices trullae, quae circa cenam solent traici, item urnae aereae et congiaria sextaria et similia: cauponae autem, cum negotiationis nomen sit, etiam institores. 1Instrumento balneario legato etiam balneatorem contineri Neratius respondit:
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,8,1Paulus libro quarto ad Sabinum. Servo legato cum peculio et alienato vel manumisso vel mortuo legatum etiam peculii exstinguitur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,8,3Paulus libro quarto ad Sabinum. At si ancilla cum suis natis legata sit, etiam mortua ea vel alienata vel manumissa nati ad legatarium pertinebunt, quia duo legata sunt separata.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,8,5Paulus libro quarto ad Sabinum. Peculio legato constat heredem nomina peculiaria persequi posse, et insuper ipsum si quid debeat servo, reddere legatario debere.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,8,9Paulus libro quarto ad Sabinum. Id quod servo, qui in ipsius peculio est, debetur, non deducitur ex legato peculio, quamvis conservus eius sit. 1Si conservum suum vulneraverit servus et viliorem fecerit, Marcellus non esse dubitandum deduci ex peculio, quod domino interesset (nam quid interest, conservum vulneret an scindat aliquid vel frangat an subripiat? quo casu sine dubio minuitur peculium), sed non ultra simplum. 2Sed si se vulneravit vel etiam occidit, nihil est deducendum hoc nomine: alioquin dicemus et si fugerit, deducendum id, quanto vilior sit factus propter fugam.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,9,4Paulus libro quarto ad Sabinum. Nam quod liquidae materiae sit quia per se esse non potest, rapit secum in accessionis locum id sine quo esse non potest: vasa autem accessio legatae penus, non legata sunt: denique penu consumpta vasa non debentur. sed et si penum cum vasis specialiter sit legatum, vasa non debebuntur vel consumpta penu vel adempta. 1Si cui quae in promptuario sint legata fuerint, non omnis penus legata est. 2Item si quis solitus fructus suos vendere penum legaverit, non omnia, quae et promercii causa habuit, legasse videtur, sed ea sola, quae in penum sibi separabat. quod si promiscue uti solebat, tunc quantum ad annuum usum ei sufficeret familiaeque eius ceterorumque, qui circa eum sunt, legato cedet: quod fere, inquit Sabinus, evenit in personis mercatorum aut quotiens cella est olei et vini, quae venire solebant, in hereditate relicta. 3Nomen autem penus mihi traditum est omnibus generibus dictum. 4Si ita legetur ‘penum, quae Romae sit’, utrum quae est intra continentia, legata videtur an vero ea sola, quae est intra murum? et quidem urbes fere omnes muro tenus finiri, Romam continentibus, et urbem Romam aeque continentibus. 5Quod si urbana penus sit legata, omnem, quae ubique est, legatam videri Labeo ait, etiam si in villis agrisve sit, si illa sit urbico usui destinata, sicuti urbica ministeria dicimus et quae extra urbem nobis ministrare consueverunt. si autem extra urbem, Romae tamen sit, sed et si in hortis sit urbi iunctis, idem erit dicendum. 6Si cui penus legata sit praeter vinum, omnis penus legata videtur excepto vino: sed si ita scriptum sit ‘omnem penum praeter vinum quod Romae erit’, sola penus quae Romae est legata videtur: et ita et Pomponius libro sexto ad Sabinum scribit.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,9,5Paulus libro quarto ad Sabinum. Non omne quod bibetur in penu habetur: alioqui necesse est, ut omnia medicamenta quae biberentur contineantur. itaque ea demum penoris esse, quae alendi causa biberentur, quo in numero antidotum non est. et sane vere Cassius sensit. 1Sed quod quidam negaverunt piper et ligusticum et careum et laser et cetera huiusmodi in penu non esse, improbatum est.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,10,3Paulus libro quarto ad Sabinum. Suppellectili legata haec continentur: mensae, trapezophora, delficae, subsellia, scamna, lecti etiam inargentati, culcitae, toralia, imperia, vasa aquaria, pelves, aquiminalia, candelabra, lucernae, trulla, 1Item vasa aenea vulgaria, id est quae non proprie essent loco adtributa: 2Praeterea capsae, armaria. sed sunt qui recte putant capsas et armaria, si librorum aut vestium aut armamentorum gratia parata sint, non esse in suppellectili, quia ne hae quidem ipsae res, quibus adtributae essent, suppellectilis instrumento cederent. 3Vitrea escaria et potoria in supellectili sunt sic ut fictilia, nec solum vulgaria, sed etiam quae in pretio magno sunt: nam et pelves argenteas et aquiminalia argentea et mensas et lectos inargentatos vel inauratos atque gemmatos in supellectili esse non dubitatur, usque adeo, ut idem iuris sit et si tota argentea vel aurea sint. 4De murrinis et crystallinis dubitari potest an debeant adnumerari supellectili propter eximium usum et pretium: sed et de his idem dicendum est, 5Nec interest, cuius materiae sunt res, quae sunt in suppellectili. sed craterem argenteum non esse in supellectili nec ullum vas argenteum secundum saeculi severitatem nondum admittentis supellectilem argenteam hodie, propter usum imperitorum si in argento relatum sit candelabrum argenteum, argenti esse videtur, et error ius facit.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 33,10,5Idem libro quarto ad Sabinum. De tapetis quaeri potest, subsellia cathedraria quibus insterni solent utrum in veste sint, sicut stragula, an in suppellectili, sicut toralia, quae propria stragulorum non sunt. et hoc magis placuit ea supellectili contineri. 1De tapetis autem vel linteis, quibus insternuntur vehicula, dubitari potest, an sint in suppellectili. sed dicendum est potius instrumenti viatorii ea esse, sicut pelles, quibus involvuntur vestimenta, lora quoque, quibus hae pelles constringi solent.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 35,1,11Paulus libro quarto ad Sabinum. Si iam facta sint quae condicionis loco ponuntur et sciat testator, quae iterum fieri possunt exspectentur ut fiant: si vero nesciat, praesenti debeantur. 1Item sciendum est promiscuas condiciones post mortem impleri oportere, si in hoc fiant, ut testamento pareatur, veluti ‘si Capitolium ascenderit’ et similia, non promiscuas etiam vivo testatore existere posse, veluti ‘si Titius consul factus fuerit’.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 40,4,10Paulus libro quarto ad Sabinum. Si peculium praelegatum est et vicarius liber esse iussus sit, liberum eum esse constat. multum enim interest inter genus et speciem: speciem enim eximi de genere placet: quod est in peculio legato et vicario manumisso. 1Si servus legatus liber esse iussus est, liber est. sed si prius liber esse iussus, postea legatus sit, si quidem evidens voluntas sit testatoris, quod ademit libertatem, cum placeat hodie etiam libertatem adimi posse, legato eum cedere puto: quod si in obscuro sit, tunc favorabilius respondetur liberum fore.
Paul. lib. IV. ad Sabin. Es ist bekannt, dass, wenn [einem Sclaven sein] Sondergut zum Voraus vermacht, und [sein] Untersclave für frei erklärt worden ist, derselbe frei sei: denn es ist ein grosser Unterschied zwischen der Gattung und der Art; man nimmt nemlich an, dass die Art von der Gattung ausgenommen werde; und das leidet bei einem vermachten Sondergute und einem freigelassenen Untersclaven Anwendung. 1Wenn ein vermachter Sclave für frei erklärt worden ist, so ist er frei; aber wenn er zuerst für frei erklärt, und nachher vermacht worden ist, so glaube ich, dass, wenn nur der Wille des Testators in Ansehung der Zurücknahme der Freiheit deutlich ist, [der Sclave] dem Vermächtnisse folge, weil man heut zu Tage annimmt, dass auch die Freiheit zurückgenommen werden könne; wenn es aber dunkel sein sollte, dann wird wegen der grösseren Begünstigung [der Freiheit] das Gutachten ertheilt werden, dass er frei sein werde.
Dig. 40,5,43Paulus libro quarto ad Sabinum. Fideicommissa libertas non debetur ei, quem postea vinxit dominus.
Dig. 42,2,8Paulus libro quarto ad Sabinum. Non omnimodo confessus condemnari debet rei nomine, quae, an in rerum natura esset, incertum sit.
Dig. 44,7,6Paulus libro quarto ad Sabinum. In omnibus temporalibus actionibus nisi novissimus totus dies compleatur, non finit obligationem.
Paul. lib. IV. ad Sabin. Bei keiner an eine Zeit gebundenen Klage erlischt die Verbindlichkeit vor dem völligen Ablauf des letzten Tages22Nisi novissimus totus dies impleatur, non fuit obligationem, ist ganz richtige Lesart, und bedarf keiner Aenderung; s. Rüker de civ. et nat. comput. etc. 4. Es ist übrigens hier von Personalklagen die Rede..
Dig. 46,3,10Paulus libro quarto ad Sabinum. Quod stipulatus ita sum ‘mihi aut Titio’, Titius nec petere nec novare nec acceptum facere potest, tantumque ei solvi potest.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 46,4,3Paulus libro quarto ad Sabinum. Per procuratorem nec liberari nec liberare quisquam acceptilatione sine mandato potest.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 50,16,168Paulus libro quarto ad Sabinum. Pali et perticae in numerum materiae redigendi sunt, et ideo ‘lignorum’ appellatione non continentur.
Übersetzung nicht erfasst.
Dig. 50,17,15Paulus libro quarto ad Sabinum. Is, qui actionem habet ad rem reciperandam, ipsam rem habere videtur.
Übersetzung nicht erfasst.