Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Pap.resp. I
Responsorum lib.Papiniani Responsorum libri

Responsorum libri

cum Notis Pauli et Ulpiani

Ex libro I

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18 (1,2 %)De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22 (11,6 %)De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4 (2,1 %)De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14 (3,1 %)De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10 (36,0 %)De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 1,18,20Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Le­ga­tus Cae­sa­ris, id est prae­ses vel cor­rec­tor pro­vin­ciae, ab­di­can­do se non amit­tit im­pe­rium.

Papin. lib. I. Respons. Der Legat des Kaisers, d. h. der Präsident oder Verwalter der Provinz, verliert dadurch, dass er abdankt, seine Gewalt nicht.

Dig. 1,22,6Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. In con­si­lium cu­ra­to­ris rei pu­bli­cae vir eius­dem ci­vi­ta­tis ad­si­de­re non pro­hi­be­tur, quia pu­bli­co sa­la­rio non frui­tur.

Papin. lib. I. Respons. Bei dem Rathe des Curators eines städtischen Gemeinwesens kann ein Eingeborener aus derselben Stadt ein Beisitzeramt bekleiden, weil er keinen öffentlichen Gehalt bezieht.

Dig. 2,4,14Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Li­ber­tus a pa­tro­no reus con­sti­tu­tus, qui se de­fen­de­re pa­ra­tus pro tri­bu­na­li prae­si­dem pro­vin­ciae fre­quen­ter in­ter­pel­lat, pa­tro­num ac­cu­sa­to­rem in ius non vi­de­tur vo­ca­re.

Papin. lib. I. Respons. Ein Freigelassener, welcher vom Freilasser in den Beklagtenstand versetzt worden, und auf seine Vertheidigung bedacht, den Vorsteher der Provinz auf dem Richterstuhle oft angeht, scheint den anklagenden Freilasser nicht vor Gericht zu berufen.

Dig. 2,14,40Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Ta­le pac­tum ‘pro­fi­teor te non te­ne­ri’ non in per­so­nam di­ri­gi­tur, sed cum ge­ne­ra­le sit, lo­cum in­ter he­redes quo­que li­ti­gan­tes ha­be­bit. 1Qui pro­vo­ca­vit, pac­tus est in­tra diem cer­tum pe­cu­nia, qua trans­ege­rat, non so­lu­ta iu­di­ca­tis se sa­tis­fac­tu­rum: iu­dex ap­pel­la­tio­nis nul­lo alio de prin­ci­pa­li cau­sa dis­cus­so ius­tam con­ven­tio­nem vel­ut con­fes­si se­que­tur. 2Post di­vi­sio­nem bo­no­rum et ae­ris alie­ni sin­gu­li cre­di­to­res a sin­gu­lis he­redi­bus non in­ter­po­si­tis dele­ga­tio­ni­bus in so­li­dum, ut con­ve­ne­rat, usu­ras ac­cep­ta­ve­runt: ac­tio­nes, quas ad­ver­sus om­nes pro par­ti­bus ha­bent, im­pe­dien­dae non erunt, si non sin­gu­li pro fi­de rei ges­tae to­tum de­bi­tum sin­gu­lis of­fe­rant. 3Pa­ter, qui do­tem pro­mi­sit, pac­tus est, ut post mor­tem suam in ma­tri­mo­nio si­ne li­be­ris de­func­ta fi­lia por­tio do­tis apud he­redem suum fra­trem re­ma­ne­ret. ea con­ven­tio li­be­ris a so­ce­ro post­ea sus­cep­tis et he­redi­bus tes­ta­men­to re­lic­tis per ex­cep­tio­nem do­li prod­erit, cum in­ter con­tra­hen­tes id ac­tum sit, ut he­redi­bus con­su­la­tur et il­lo tem­po­re, quo pa­ter alios fi­lios non ha­buit, in fra­trem suum iu­di­cium su­pre­mum con­tu­lis­se vi­dea­tur.

Idem lib. I. Respons. Folgender Vertrag: ich bekenne, dass du zu nichts verbunden seist, ist nicht auf die Person allein gerichtet, sondern wird, weil er allgemein ist, auch in Process begriffenen Erben zu Statten kommen. 1Einer, welcher Appellation eingewendet hat, vergleicht sich dahin, dass, wenn er binnen einer bestimmten Zeit die Summe, welche den Betrag des Vergleichs ausmacht, nicht bezahlt hätte, er dem Urtheile Folge leisten wolle: und der über die Appellation entscheidende Richter wird, ohne irgend einen andern Punkt der Hauptsache zu untersuchen, nur den richtig abgeschlossenen Vergleich berücksichtigen, als ob der Schuldner den Klaggrund zugestanden hätte. 2Nach der Theilung der Erbschaftsmasse und der Schulden haben die Gläubiger einzeln von jedem einzelnen der Erben, ohne dazwischenkommende Ueberweisungen, ihre Zinsen im Ganzen dem Vertrage gemäss erhalten: hier wird die Anstellung der Klagen, welche sie gegen alle zum Theil haben, nicht zu hindern sein, wenn nicht jeder Einzelne ganz dem Vertrage gemäss jedem Einzelnen die ganze Schuld zu zahlen sich erbietet. 3Ein Vater, welcher eine Mitgift für seine Tochter versprochen, hat ausgemacht, dass, wenn diese in der Ehe ohne Kinder verstorben sein sollte, ein Theil des Heirathsgutes nach seinem Tode bei seinem Bruder als seinem Erben zurückbleiben sollte. Dieser Vertrag wird den später vom Schwiegervater erzeugten Kindern und seinen Testamentserben vermöge der Einrede des bösen Vorsatzes zu Statten kommen, da die Absicht der Contrahenten die gewesen ist, für seine Erben zu sorgen, und angenommen wird, als habe der Vater seinen letzten Willen nur für jene Zeit gestellt, wo er noch keine andern Kinder hatte.

Dig. 3,1,9Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Ex ea cau­sa pro­hi­bi­tus pro alio pos­tu­la­re, quae in­fa­miam non ir­ro­gat id­eo­que ius pro om­ni­bus pos­tu­lan­di non au­fert, in ea tan­tum pro­vin­cia pro aliis non rec­te pos­tu­lat, in qua prae­ses fuit qui sen­ten­tiam di­xit, in alia ve­ro non pro­hi­be­tur, li­cet eius­dem no­mi­nis sit.

Idem lib. I. Respons. Wer gerichtliche Anträge für einen Andern zu machen aus einem solchen Grunde abgehalten ist, welcher die [Strafe der] Infamie nicht auferlegt und darum das Recht, für Alle gerichtliche Anträge zu machen, nicht benimmt, macht nur in der Provinz nicht mit Recht gerichtliche Anträge für Andere, in welcher der, der das Urthel gesprochen hat, Präsident war, in einer andern aber wird er [davon] nicht abgehalten, wenn sie auch denselben Namen führen sollte.

Dig. 3,2,20Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Ob haec ver­ba sen­ten­tiae prae­si­dis pro­vin­ciae ‘cal­li­do com­men­to vi­de­ris ac­cu­sa­tio­nis in­sti­ga­tor fuis­se’ pu­dor po­tius one­ra­tur, quam igno­mi­nia vi­de­tur ir­ro­ga­ri: non enim qui ex­hor­ta­tur man­da­to­ris ope­ra fun­gi­tur.

Papin. lib. I. Respons. Wegen dieser Worte im Urthel des Präsidenten der Provinz: durch eine listige Erdichtung scheinst du ein Anreizer zur Anklage gewesen zu sein, wird mehr das Schamgefühl beschwert, als ein Schimpf auferlegt zu werden scheint; denn wer [zu etwas] ermahnt, vertritt nicht die Stelle (opera fungitur) eines Auftraggebers.

Dig. 16,2,17Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Id­eo con­dem­na­tus, quod ar­tio­rem an­no­nam ae­di­li­ta­tis tem­po­re prae­buit, fru­men­ta­riae pe­cu­niae de­bi­tor non vi­de­bi­tur, et id­eo com­pen­sa­tio­nem ha­be­bit.

Idem lib. I. Resp. Wer darum verurtheilt worden ist, weil er zur Zeit [seines] Aedilenamts den Proviant zu sparsam vertheilt hat11Arctiorem annonam aedilitatis tempore praebuit. Die Aedilen erhielten den von den curatores (s. Anm. 32.) eingekauften Proviant zur Vertheilung, nicht aber das Geld selbst zum Ankauf, waren also nicht Schuldner der pecunia frumentaria an den Fiscus, und wurden deshalb zur Aufrechnung gelassen. S. v. Glück a. a. O. S. 86., wird nicht als Schuldner des zu Ankauf des Getreides bestimmten Geldes angesehen werden, und darum wird er [das Recht zur] Aufrechnung haben.

Dig. 17,1,55Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Pro­cu­ra­tor, qui non res in­clu­sas sub­tra­xit, sed tra­di­tas non red­di­dit, iu­di­cio man­da­ti, non fur­ti te­ne­tur.

Idem lib. I. Resp. Ein Bevollmächtigter, der nicht etwa verschlossene Sachen entwendet, sondern ihm übergebene nicht zurückgegeben hat, ist aus dem Auftrage, nicht wegen Diebstahls, zu belangen.

Dig. 40,10,1Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. In­ter ce­te­ros ali­men­ta li­ber­to re­lic­ta non id­cir­co non de­ben­tur, quia ius au­reo­rum anu­lo­rum ab im­pe­ra­to­re li­ber­tus ac­ce­pe­rit. 1Di­ver­sum in eo pro­ba­tur, qui iu­di­ca­tus in­ge­nuus con­lu­sio­ne per alium pa­tro­num de­tec­ta con­di­cio­ni suae red­di­tus ali­men­ta si­bi, quae ter­tius pa­tro­nus re­li­que­rat, prae­be­ri de­si­de­rat. hunc enim et­iam be­ne­fi­cium anu­lo­rum amit­te­re pla­cuit.

Papin. lib. I. Respons. Wenn einem Freigelassenen unter den übrigen [Freigelassenen] Alimente hinterlassen worden sind, so gebühren sie ihm deshalb nicht weniger, weil derselbe das Recht der goldenen Ringe vom Kaiser erhalten hat. 1Das Gegentheil nimmt man von Dem an, welcher für einen Freigeborenen durch Urtheil erklärt war, [nachher aber], nachdem ein heimliches Einverständniss durch einen andern Patron entdeckt worden, in seinen Zustand zurückversetzt worden ist, [und nun] verlangt, dass ihm die Alimente gereicht werden sollen, welche ein dritter Patron [ihm] hinterlassen hat; denn man hat angenommen, dass ein solcher auch die Wohlthat der goldenen Ringe verliere.

Dig. 47,2,82Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Ob pe­cu­niam ci­vi­ta­ti sub­trac­tam ac­tio­ne fur­ti, non cri­mi­ne pe­cu­la­tus te­ne­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 47,20,1Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Ac­tio stel­lio­na­tus ne­que pu­bli­cis iu­di­ciis ne­que pri­va­tis ac­tio­ni­bus con­ti­ne­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,1,12Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Et ei con­tra no­mi­na­ti col­le­gam ac­tio­nem uti­lem da­ri non opor­tet.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,1,15Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Or­di­ne de­cu­rio­num ad tem­pus mo­tus et in or­di­nem re­gres­sus ad ho­no­rem, ex­em­plo rele­ga­ti, tan­to tem­po­re non ad­mit­ti­tur, quan­to dig­ni­ta­te ca­ruit. sed in utro­que pla­cuit exa­mi­na­ri, quo cri­mi­ne dam­na­ti sen­ten­tiam eius­mo­di me­rue­runt: du­rio­ri­bus et­enim poe­nis af­fec­tos igno­mi­nia vel­ut trans­ac­to neg­otio post­ea li­be­ra­ri, mi­no­ri­bus ve­ro, quam le­ges per­mit­tunt, sub­iec­tos ni­hi­lo mi­nus in­ter in­fa­mes ha­be­ri, cum fac­ti qui­dem quaes­tio sit in po­tes­ta­te iu­di­can­tium, iu­ris au­tem auc­to­ri­tas non sit. 1In eum, qui suc­ces­so­rem suo pe­ri­cu­lo no­mi­na­vit, si fi­ni­to ma­gis­tra­tu suc­ces­sor ido­neus fuit, ac­tio­nem da­ri non opor­tet. 2In frau­dem ci­vi­lium mu­ne­rum per ta­ci­tam fi­dem prae­dia trans­la­ta fis­co vin­di­can­tur tan­tum­que al­te­rum in­ter­dic­tae rei mi­nis­ter de suis bo­nis co­gi­tur sol­ve­re. 3Ius ori­gi­nis in ho­no­ri­bus ob­eun­dis ac mu­ne­ri­bus sus­ci­pien­dis ad­op­tio­ne non mu­ta­tur: sed no­vis quo­que mu­ne­ri­bus fi­lius per ad­op­ti­vum pa­trem ad­strin­gi­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,1,17Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Li­ber­tus prop­ter pa­tro­num a ci­vi­li­bus mu­ne­ri­bus non ex­cu­sa­tur, nec ad rem per­ti­net, an ope­ras pa­tro­no vel mi­nis­te­rium cap­to lu­mi­ni­bus ex­hi­beat. 1Li­ber­ti ve­ro se­na­to­rum, qui neg­otia pa­tro­no­rum ge­runt, a tu­te­la de­cre­to pa­trum ex­cu­san­tur. 2Fi­lium pa­ter de­cu­rio­nem es­se vo­luit: an­te fi­lium ex per­so­na sua res pu­bli­ca de­bet con­ve­ni­re quam pa­trem ex per­so­na fi­lii. nec ad rem per­ti­ne­bit, an fi­lius cas­tren­se pe­cu­lium tan­tum pos­si­deat, cum an­te mi­li­tas­set vel post­ea. 3Prae­scrip­tio tem­po­rum, quae in ho­no­ri­bus re­pe­tun­dis vel aliis sus­ci­pien­dis da­ta est, apud eos­dem ser­va­tur, non apud alios. 4Sed eo­dem tem­po­re non sunt ho­no­res in dua­bus ci­vi­ta­ti­bus ab eo­dem ge­ren­di: cum si­mul igi­tur utru­bi­que de­fe­run­tur, po­tior est ori­gi­nis cau­sa. 5So­la ra­tio pos­ses­sio­nis ci­vi­li­bus pos­ses­so­ri mu­ne­ri­bus in­iun­gen­dis ci­tra pri­vi­le­gium spe­cia­li­ter ci­vi­ta­ti da­tum ido­nea non est. 6Post­li­mi­nio re­gres­si pa­triae mu­ne­ri­bus ob­tem­pe­ra­re co­gun­tur, quam­vis in alie­nae ci­vi­ta­tis fi­ni­bus con­sis­tant. 7Ex­igen­di tri­bu­ti mu­nus in­ter sor­di­da mu­ne­ra non ha­be­tur et id­eo de­cu­rio­ni­bus quo­que man­da­tur. 8Ex cau­sa fi­dei­com­mis­si ma­nu­mis­sus in mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus ma­nu­mis­so­ris ori­gi­nem se­qui­tur, non eius qui li­ber­ta­tem re­li­quit. 9In ad­op­ti­va fa­mi­lia sus­cep­tum ex­em­plo da­ti mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus apud ori­gi­nem avi quo­que na­tu­ra­lis re­spon­de­re di­vo Pio pla­cuit, quam­vis in is­to frau­dis nec su­spi­cio qui­dem in­ter­ve­ni­ret. 10Er­ror eius, qui se mu­ni­ci­pem aut co­lo­num ex­is­ti­mans mu­ne­ra ci­vi­lia sus­cep­tu­rum pro­mi­sit, de­fen­sio­nem iu­ris non ex­clu­dit. 11Pa­tris do­mi­ci­lium fi­lium alio­rum in­co­lam ci­vi­li­bus mu­ne­ri­bus alie­nae ci­vi­ta­tis non ad­strin­git, cum in pa­tris quo­que per­so­na do­mi­ci­lii ra­tio tem­po­ra­ria sit. 12In quaes­tio­ni­bus no­mi­na­tos ca­pi­ta­lium cri­mi­num ad no­vos ho­no­res an­te cau­sam fi­ni­tam ad­mit­ti non opor­tet: ce­te­rum pris­ti­nam in­ter­im dig­ni­ta­tem re­ti­nent. 13So­la do­mus pos­ses­sio, quae in alie­na ci­vi­ta­te com­pa­ra­tur, do­mi­ci­lium non fa­cit. 14No­mi­na­ti suc­ces­so­ris pe­ri­cu­lum fi­de­ius­so­rem no­mi­nan­tis non te­net. 15Fi­de­ius­so­res, qui sal­vam rem pu­bli­cam fo­re re­spon­de­runt, et qui ma­gis­tra­tus suo pe­ri­cu­lo no­mi­nant poe­na­li­bus ac­tio­ni­bus non ad­strin­gun­tur, in quas in­ci­de­runt hi, pro qui­bus in­ter­ve­ne­runt: eos enim dam­num rei pu­bli­cae prae­sta­re sa­tis est quod pro­mit­ti vi­de­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,2,6Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Spu­rii de­cu­rio­nes fiunt: et id­eo fie­ri pot­erit ex in­ces­to quo­que na­tus: non enim im­pe­dien­da est dig­ni­tas eius qui ni­hil ad­mi­sit. 1Mi­no­res vi­gin­ti quin­que an­no­rum de­cu­rio­nes fac­ti spor­tu­las de­cu­rio­num ac­ci­piunt: sed in­ter­im suf­fra­gium in­ter ce­te­ros fer­re non pos­sunt. 2De­cu­rio et­iam suae ci­vi­ta­tis vec­ti­ga­lia ex­er­ce­re pro­hi­be­tur. 3Qui iu­di­cii pu­bli­ci quaes­tio­nem ci­tra ve­niam ab­oli­tio­nis de­se­rue­runt, de­cu­rio­num ho­no­re de­co­ra­ri non pos­sunt, cum ex Tur­pil­lia­no se­na­tus con­sul­to no­ten­tur igno­mi­nia vel­uti ca­lum­niae cau­sa iu­di­cio pu­bli­co dam­na­ti. 4Pa­ter, qui fi­lio de­cu­rio­ne crea­to pro­vo­ca­vit, et­si prae­scrip­tio­ne tem­po­ris ex­clu­sus fue­rit, si quod ges­tum est non ha­buit ra­tum, mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus pro fi­lio non te­ne­bi­tur. 5Pri­vi­le­giis ces­san­ti­bus ce­te­ris eo­rum cau­sa po­tior ha­be­tur in sen­ten­tiis fe­ren­dis, qui plu­ri­bus eo­dem tem­po­re suf­fra­giis iu­re de­cu­rio­nis de­co­ra­ti sunt. sed et qui plu­res li­be­ros ha­bet, in suo col­le­gio pri­mus sen­ten­tiam ro­ga­tur ce­te­ros­que ho­no­ris or­di­ne prae­cel­lit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,5,8Idem li­bro pri­mo re­spon­so­rum. In ho­no­ri­bus de­la­tis ne­que ma­ior an­nis sep­tua­gin­ta ne­que pa­ter nu­me­ro quin­que li­be­ro­rum ex­cu­sa­tur. sed in Asia sa­cer­do­tium pro­vin­ciae sus­ci­pe­re non co­gun­tur nu­me­ro li­be­ro­rum quin­que sub­ni­xi: quod op­ti­mus ma­xi­mus­que prin­ceps nos­ter Se­ve­rus Au­gus­tus de­cre­vit ac post­ea in ce­te­ris pro­vin­ciis ser­van­dum es­se con­sti­tuit. 1Non alios fis­ci vec­ti­ga­lium red­emp­to­res a mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus ac tu­te­lis ex­cu­sa­ri pla­cuit, quam eos, qui prae­sen­tes neg­otium ex­er­ce­rent. 2Va­ca­tio­num pri­vi­le­gia non spec­tant li­be­ros ve­te­ra­no­rum. 3Qui mu­ne­ris pu­bli­ci va­ca­tio­nem ha­bet, per ma­gis­tra­tus ex in­pro­vi­so col­la­tio­nes in­dic­tas rec­te re­cu­sat: eas ve­ro, quae e le­ge fiunt, re­cu­sa­re non de­bet. 4Phi­lo­so­phis, qui se fre­quen­tes at­que uti­les per ean­dem stu­dio­rum sec­tam con­ten­den­ti­bus prae­bent, tu­te­las, item mu­ne­ra sor­di­da cor­po­ra­lia re­mit­ti pla­cuit, non ea, quae sump­ti­bus ex­pe­diun­tur: et­enim ve­re phi­lo­so­phan­tes pe­cu­niam con­tem­nunt, cu­ius re­ti­nen­dae cu­pi­di­ne fic­tam ad­se­ve­ra­tio­nem de­te­gunt. 5Qui ma­xi­mos prin­ci­pes ap­pel­la­vit et cau­sam pro­priam ac­tu­rus Ro­mam pro­fec­tus est: quo­ad co­gni­tio fi­nem ac­ci­piat, ab ho­no­ri­bus et ci­vi­li­bus mu­ne­ri­bus apud suos ex­cu­sa­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,7,8Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Fi­lius de­cu­rio pro pa­tre le­ga­tio­nis of­fi­cium sus­ce­pit. ea res fi­lium, quo mi­nus or­di­ne suo le­ga­tus pro­fi­cis­ca­tur, non ex­cu­sat: pa­ter ta­men bi­en­nii va­ca­tio­nem vin­di­ca­re pot­erit, quia per fi­lium le­ga­tio­ne func­tus vi­de­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,7,14Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Vi­ca­rius alie­ni mu­ne­ris vo­lun­ta­te sua da­tus or­di­ne suo le­ga­tio­nem sus­ci­pe­re non ad­mis­sa bi­en­nii prae­scrip­tio­ne co­ge­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,8,4Pa­pi­nia­nus li­bro pri­mo re­spon­so­rum. Cu­ra­to­res com­mu­nis of­fi­cii di­vi­sa pe­cu­nia, quam om­ni­bus in so­li­dum pu­bli­ce da­ri pla­cuit, pe­ri­cu­lo vi­ce mu­tua non li­be­ran­tur. Ulpianus: prior ta­men ex­em­plo tu­to­rum con­ve­nien­dus est is qui ges­sit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,8,5Idem ex eo­dem li­bro. Prae­dium pu­bli­cum in quin­que an­nos ido­nea cau­tio­ne non ex­ac­ta cu­ra­tor rei pu­bli­cae lo­ca­vit. ce­te­ris an­nis co­lo­nus si re­li­qua tra­xe­rit et de fruc­ti­bus prae­dii mer­ce­des­que ser­va­ri non po­tue­rint, suc­ces­sor qui lo­ca­vit te­ne­bi­tur. idem in vec­ti­ga­li­bus non ita pri­dem con­sti­tu­tum est, sci­li­cet ut sui tem­po­ris sin­gu­li pe­ri­cu­lum prae­sta­rent. 1In eum, qui ad­mi­nis­tra­tio­nis tem­po­re cre­di­to­ri­bus rei pu­bli­cae no­va­tio­ne fac­ta pe­cu­niam ca­vit, post de­po­si­tum of­fi­cium ac­tio­nem de­ne­ga­ri non opor­tet. di­ver­sa cau­sa est eius, qui sol­vi con­sti­tuit: si­mi­lis et­enim vi­de­tur ei, qui pu­bli­ce ven­di­dit aut lo­ca­vit. 2Fi­lium pro pa­tre cu­ra­to­re rei pu­bli­cae crea­to ca­ve­re co­gi non opor­tet. nec mu­tat, quod in eum pa­ter em­an­ci­pa­tum, prius­quam cu­ra­tor con­sti­tue­re­tur, par­tem bo­no­rum suo­rum do­na­tio­nis cau­sa con­tu­lit. 3Pro ma­gis­tra­tu fi­de­ius­sor in­ter­ro­ga­tus pi­g­no­ra quo­que spe­cia­li­ter de­dit. in eum ca­sum pi­g­no­ra vi­den­tur da­ta, quo rec­te con­ve­ni­tur: vi­de­li­cet post­quam res ab eo ser­va­ri non po­tue­rit, pro quo in­ter­ces­sit.

Übersetzung nicht erfasst.