Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Ulp.op. II
Opinionum lib.Ulpiani Opinionum libri

Opinionum libri

Ex libro II

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)
Dig. 49,1,12Idem li­bro se­cun­do opi­nio­num. Si con­stet nul­lo ac­tu ex le­ge ha­bi­to duum­vi­rum crea­tum, sed tan­tum vo­ci­bus po­pu­la­rium pos­tu­la­tum eis­que tunc pro­con­su­lem, quod fa­ce­re non de­buit, con­sen­sis­se: ap­pel­la­tio in re aper­ta su­per­va­cua fuit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,1,6Ul­pia­nus li­bro se­cun­do opi­nio­num. Ad­sump­tio ori­gi­nis, quae non est, ve­ri­ta­tem na­tu­rae non per­emit: er­ro­re enim ve­ri­tas ori­gi­nis non amit­ti­tur nec men­da­cio di­cen­tis se es­se, un­de non sit, de­po­ni­tur: ne­que re­cu­san­do quis pa­triam, ex qua ori­un­dus est, ne­que men­tien­do de ea, quam non ha­bet, ve­ri­ta­tem mu­ta­re pot­est. 1Fi­lius ci­vi­ta­tem, ex qua pa­ter eius na­tu­ra­lem ori­gi­nem du­cit, non do­mi­ci­lium se­qui­tur. 2Vi­ris pru­den­ti­bus pla­cuit duo­bus lo­cis pos­se ali­quem ha­be­re do­mi­ci­lium, si utru­bi­que ita se in­stru­xit, ut non id­eo mi­nus apud al­te­ros se col­lo­cas­se vi­dea­tur. 3Li­ber­ti­ni ori­gi­nem pa­tro­no­rum vel do­mi­ci­lium se­quun­tur: item qui ex his nas­cun­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,2,1Ul­pia­nus li­bro se­cun­do opi­nio­num. De­cu­rio­nes, quos se­di­bus ci­vi­ta­tis, ad quam per­ti­nent, re­lic­tis in alia lo­ca trans­mi­gras­se pro­ba­bi­tur, prae­ses pro­vin­ciae in pa­trium so­lum re­vo­ca­re et mu­ne­ri­bus con­gruen­ti­bus fun­gi cu­ret.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,3,2Idem li­bro se­cun­do opi­nio­num. In al­bo de­cu­rio­num in mu­ni­ci­pio no­mi­na an­te scri­bi opor­tet eo­rum, qui dig­ni­ta­tes prin­ci­pis iu­di­cio con­se­cu­ti sunt, post­ea eo­rum, qui tan­tum mu­ni­ci­pa­li­bus ho­no­ri­bus func­ti sunt.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,4,3Idem li­bro se­cun­do opi­nio­num. Et qui ori­gi­nem ab ur­be Ro­ma ha­bent, si alio lo­co do­mi­ci­lium con­sti­tue­runt, mu­ne­ra eius sus­ti­ne­re de­bent. 1His, qui cas­tris ope­ram per mi­li­tiam dant, nul­lum mu­ni­ci­pa­le mu­nus in­iun­gi pot­est. ce­te­ri au­tem pri­va­ti, quam­vis mi­li­tum co­gna­ti sunt, le­gi­bus pa­triae suae et pro­vin­ciae ob­oe­di­re de­bent. 2Si in me­tal­lum da­tus in in­te­grum re­sti­tu­tus sit, per­in­de ac si nec dam­na­tus fuis­set, ad mu­ne­ra vel ho­no­res vo­ca­tur: nec op­po­net for­tu­nam et ca­sus tris­tio­res suos ad hoc so­lum, ne pa­triae ido­neus ci­vis es­se vi­dea­tur. 3Cor­po­ra­lia mu­ne­ra fe­mi­nis ip­se se­xus de­ne­gat. 4Quo mi­nus ho­no­res aut mu­ne­ra in­iun­gan­tur fi­lio, si nul­lam ha­bet ex­cu­sa­tio­nem, in­ter­ce­de­re pa­ter, in cu­ius po­tes­ta­te est, ius non ha­bet. 5Quod pa­ter non con­sen­sit ho­no­ri­bus si­ve mu­ne­ri­bus fi­lii, ne il­lius pa­tri­mo­nium one­ri sub­icia­tur, prae­stat de­fen­sio­nem, non ci­vem pa­triae uti­li­ta­ti­bus qua­te­nus pot­est au­fert. 6Quam­vis ma­ior an­nis sep­tua­gin­ta et quin­que li­be­ro­rum in­co­lu­mium pa­ter sit id­eo­que a mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus ex­cu­se­tur, fi­lii ta­men eius suo no­mi­ne com­pe­ten­tia mu­ne­ra ad­gnos­ce­re de­bent: id­eo enim pro­prium prae­mium im­mu­ni­ta­tis prop­ter fi­lios pa­tri­bus da­tum est, quod il­li sub­ibunt. 7Vi­tri­cus one­ra mu­ne­rum ci­vi­lium no­mi­ne pri­vi­gni sui sus­ci­pe­re nul­la iu­ris ra­tio­ne co­gi­tur. 8Li­ber­ti mu­ne­ri­bus fun­gi de­bent apud ori­gi­nem pa­tro­no­rum, sed si sua pa­tri­mo­nia ha­bent suf­fec­tu­ra one­ri­bus: res enim pa­tro­no­rum mu­ne­ri­bus li­ber­ti­no­rum sub­iec­ta non est. 9Quod pa­ter in rea­tu cri­mi­nis ali­cu­ius est, fi­liis im­pe­d­imen­to ad ho­no­res es­se non de­bet. 10De­ca­pro­tos et­iam mi­no­res an­nis vi­gin­ti quin­que fie­ri, non mi­li­tan­tes ta­men, pri­dem pla­cuit, quia pa­tri­mo­nii ma­gis onus vi­de­tur es­se. 11Ex­ac­tio­nem tri­bu­to­rum onus pa­tri­mo­nii es­se con­stat. 12Cu­ra fru­men­ti com­pa­ran­di mu­nus est, et ab eo ae­tas sep­tua­gin­ta an­no­rum vel nu­me­rus quin­que in­co­lu­mium li­be­ro­rum ex­cu­sat. 13Eos mi­li­tes, qui­bus su­per­ve­nien­ti­bus hos­pi­tia prae­be­ri in ci­vi­ta­te opor­tet, per vi­ces ab om­ni­bus, quos id mu­nus con­tin­git, sus­ci­pi opor­tet. 14Mu­nus hos­pi­tis in do­mo re­ci­pien­di non per­so­nae, sed pa­tri­mo­nii onus est. 15Prae­ses pro­vin­ciae pro­vi­deat mu­ne­ra et ho­no­res in ci­vi­ta­ti­bus ae­qua­li­ter per vi­ces se­cun­dum ae­ta­tes et dig­ni­ta­tes, ut gra­dus mu­ne­rum ho­no­rum­que qui an­ti­qui­tus sta­tu­ti sunt, in­iun­gi, ne si­ne dis­cri­mi­ne et fre­quen­ter is­dem op­pres­sis si­mul vi­ris et vi­ri­bus res pu­bli­cae de­sti­tuan­tur. 16Si duo fi­lii in pa­tris po­tes­ta­te sint, eo­dem tem­po­re mu­ne­ra eo­rum pa­ter sus­ti­ne­re non com­pel­li­tur. 17Si is, qui duos fi­lios re­lin­que­bat, ni­hil de ex­pe­dien­dis mu­ne­ri­bus al­te­rius fi­lii ex com­mu­ni pa­tri­mo­nio su­pre­mis suis ca­vit, pro­priis sump­ti­bus is et mu­ne­ra et ho­no­res, qui ei in­iun­gen­tur, sus­ci­pe­re de­bet, quam­vis pro al­te­ro vi­vus pa­ter eius­mo­di one­ra ex­pe­die­rit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,5,1Ul­pia­nus li­bro se­cun­do opi­nio­num. Om­nis ex­cu­sa­tio sua ae­qui­ta­te ni­ti­tur. sed si prae­ten­den­ti­bus ali­quod si­ne iu­di­ce cre­da­tur, aut pas­sim si­ne tem­po­ris prae­fi­ni­tio­ne, pro­ut cui­que li­bue­rit, per­mis­sum fue­rit se ex­cu­sa­re, non erunt, qui mu­ne­ra ne­ces­sa­ria in re­bus pu­bli­cis ob­eant. qua­re et qui li­be­ro­rum in­co­lu­mium iu­re a mu­ne­ri­bus ci­vi­li­bus si­bi vin­di­cant ex­cu­sa­tio­nem, ap­pel­la­tio­nem in­ter­po­ne­re de­bent: et qui tem­po­ra prae­fi­ni­ta in or­di­ne eius­mo­di ap­pel­la­tio­num per­agen­do non ser­va­ve­rint, me­ri­to prae­scrip­tio­ne re­pel­lun­tur. 1Qui ex­cu­sa­tio­ne ali­qua utun­tur, quo­tiens­cum­que crea­ti fue­rint, et­si iam an­te ab­so­lu­ti sunt, ne­ces­se ha­bent ap­pel­la­re. sed si per ca­lum­niam et sae­pius idem ad­ver­sa­rius ve­xan­di gra­tia eius, quem scit per­pe­tua va­ca­tio­ne sub­ni­xum, id fa­ce­re pro­ba­tus erit, sump­tus li­tis ex­em­plo de­cre­to­rum prin­ci­pa­lium prae­sta­re iu­bea­tur ei, quem si­ne cau­sa sae­pius in­quie­ta­vit. 2Qui in frau­dem or­di­nis in ho­no­ri­bus ge­ren­dis, cum in­ter eos ad pri­mos ho­no­res crea­ri pos­sint qui in ci­vi­ta­te mu­ne­ra­ban­tur, evi­tan­do­rum ma­io­rum one­rum gra­tia ad co­lo­nos prae­dio­rum se trans­tu­le­runt, ut mi­no­ri­bus sub­ician­tur, hanc ex­cu­sa­tio­nem si­bi non pa­ra­ve­runt. 3Quam­vis se­xa­gin­ta quin­que an­no­rum ali­quis sit et tres li­be­ros in­co­lu­mes ha­beat, a mu­ne­ri­bus ta­men ci­vi­li­bus prop­ter has cau­sas non li­be­ra­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,7,2Idem li­bro se­cun­do opi­nio­num. Le­ga­tus con­tra rem pu­bli­cam, cu­ius le­ga­tus est, per alium a prin­ci­pe quid pos­tu­la­re pot­est. 1Utrum quis de­se­rue­rit le­ga­tio­nem an ex ne­ces­sa­ria cau­sa mo­ram pas­sus sit, or­di­ni pa­triae suae pro­ba­re de­bet. 2Ces­sa­tio unius le­ga­ti ei, qui mu­nus ut opor­tet ob­iit, non no­cet.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,7,3Idem ex eo­dem li­bro. His, qui non gra­tui­tam le­ga­tio­nem sus­ce­pe­runt, le­ga­ti­vum ex for­ma re­sti­tua­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 50,10,1Ul­pia­nus li­bro se­cun­do opi­nio­num. Cu­ra­tor ope­rum crea­tus prae­scrip­tio­ne mo­tus ab ex­cu­sa­tio­ne per­fe­ren­da sic­uti ces­sa­tio­nis no­mi­ne, in qua quo­ad vi­vit mo­ra­tus est, he­redes suos ob­li­ga­tos re­li­quit, ita tem­po­ris, quod post mor­tem eius ces­sit, nul­lo one­re eos ob­strin­xit. 1Cu­ram ope­ris aquae duc­tus in alio iam mu­ne­re con­sti­tu­tus post­ea sus­ce­pe­rat. prae­pos­te­re vi­sus est pe­te­re ex­one­ra­ri prio­re utris­que iam im­pli­ci­tus, quan­do, si al­te­rum tan­tum sus­ti­ne­re eum opor­tuis­set, an­te pro­ba­bi­lius im­pe­tras­set prop­ter prius mu­nus a se­quen­ti ex­cu­sa­tio­nem.

Übersetzung nicht erfasst.