Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Men.
Menandri Opera

Arrii Menandri Opera

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
Dig. 1,1De iustitia et iure (Von der Gerechtigkeit und dem Recht.)Dig. 1,2De origine iuris et omnium magistratuum et successione prudentium (Von dem Ursprung des Rechts und aller Staatsbeamten, so wie der Folge der Rechtsgelehrten.)Dig. 1,3De legibus senatusque consultis et longa consuetudine (Von den Gesetzen, den Senatsbeschlüssen und dem Gewohnheitsrechte.)Dig. 1,4De constitutionibus principum (Von den Constitutionen der Kaiser.)Dig. 1,5De statu hominum (Vom Zustand der Menschen.)Dig. 1,6De his qui sui vel alieni iuris sunt (Von denen, die eigenen Rechtens, und denen, die fremdem Rechte unterworfen sind.)Dig. 1,7De adoptionibus et emancipationibus et aliis modis quibus potestas solvitur (Von der Annahme an Kindes Statt, der Entlassung aus der [väterlichen] Gewalt, und andern Arten deren Aufhebung.)Dig. 1,8De divisione rerum et qualitate (Von der Eintheilung der Sachen und deren Beschaffenheit.)Dig. 1,9De senatoribus (Von den Senatoren.)Dig. 1,10De officio consulis (Von der Amtspflicht des Consuls.)Dig. 1,11De officio praefecti praetorio (Von der Amtspflicht des Präfectus Prätorio.)Dig. 1,12De officio praefecti urbi (Von der Amtspflicht des Stadtvorstehers.)Dig. 1,13De officio quaestoris (Von der Amtspflicht des Quästors.)Dig. 1,14De officio praetorum (Von der Amtspflicht der Prätoren.)Dig. 1,15De officio praefecti vigilum (Von der Amtspflicht des Wachtvorstehers.)Dig. 1,16De officio proconsulis et legati (Von der Amtspflicht des Proconsul und des Legaten.)Dig. 1,17De officio praefecti Augustalis (Von der Amtspflicht des Kaiserlichen Präfecten.)Dig. 1,18De officio praesidis (Von der Amtspflicht des Präsidenten.)Dig. 1,19De officio procuratoris Caesaris vel rationalis (Von der Amtspflicht des Procurators des Kaisers oder Rentbeamten.)Dig. 1,20De officio iuridici (Von der Amtspflicht des Gerichtsverwalters.)Dig. 1,21De officio eius, cui mandata est iurisdictio (Von der Amtspflicht dessen, der mit der Gerichtsbarkeit beauftragt worden ist.)Dig. 1,22De officio adsessorum (Von der Amtspflicht der [Gerichts-] Beisitzer.)
Dig. 2,1De iurisdictione (Von der Gerichtsbarkeit.)Dig. 2,2Quod quisque iuris in alterum statuerit, ut ipse eodem iure utatur (Welche Rechtsgrundsätze Jemand gegen einen Andern aufgebracht hat, die sollen gegen ihn selbst in Anwendung gebracht werden dürfen.)Dig. 2,3Si quis ius dicenti non obtemperaverit (Wenn jemand dem, welcher Recht spricht, nicht gehorcht haben sollte.)Dig. 2,4De in ius vocando (Von der Berufung ins Gericht.)Dig. 2,5Si quis in ius vocatus non ierit sive quis eum vocaverit, quem ex edicto non debuerit (Wenn Jemand vor Gericht berufen worden und nicht gegangen ist, oder die dahin berufen worden sind, welche man dem Edicte nach nicht hätte berufen sollen.)Dig. 2,6In ius vocati ut eant aut satis vel cautum dent (Dass vor Gericht Berufene dahin gehen, oder Bürgen oder anders Sicherheit stellen.)Dig. 2,7Ne quis eum qui in ius vocabitur vi eximat (Dass Niemand den, welcher vor Gericht berufen wird, mit Gewalt entreisse.)Dig. 2,8Qui satisdare cogantur vel iurato promittant vel suae promissioni committantur (Von denen, welche gezwungen werden, Sicherheit zu stellen, oder ein eidliches Versprechen leisten, oder auf ihr einfaches Versprechen entlassen werden.)Dig. 2,9Si ex noxali causa agatur, quemadmodum caveatur (Wie Sicherheit gestellt wird, wenn eine Noxalklage erhoben [oder: wegen Schädenansprüchen geklagt] wird.)Dig. 2,10De eo per quem factum erit quominus quis in iudicio sistat (Von dem, welcher daran Schuld ist, dass sich Jemand nicht vor Gericht stellt.)Dig. 2,11Si quis cautionibus in iudicio sistendi causa factis non obtemperaverit (Wenn Jemand dem geleisteten Versprechen, sich vor Gerichte zu stellen, nicht nachgekommen ist.)Dig. 2,12De feriis et dilationibus et diversis temporibus (Von den Gerichtsferien und Aufschubsgestattungen und der Berechnung verschiedener Zeiten.)Dig. 2,13De edendo (Vom Vorzeigen.)Dig. 2,14De pactis (Von Verträgen.)Dig. 2,15De transactionibus (Von Vergleichen.)
Dig. 40,1De manumissionibus (Von den Freilassungen.)Dig. 40,2De manumissis vindicta (Von den durch den Stab freigelassenen [Sclaven].)Dig. 40,3De manumissionibus quae servis ad universitatem pertinentibus imponuntur (Von den Freilassungen, welche Sclaven ertheilt werden, welche einer Gemeinheit angehören.)Dig. 40,4De manumissis testamento (Von den durch ein Testament freigelassenen [Sclaven.])Dig. 40,5De fideicommissariis libertatibus (Von den fideicommissarischen Freiheiten.)Dig. 40,6De ademptione libertatis (Von der Zurücknahme der Freiheit.)Dig. 40,7De statuliberis (Von den Bedingtfreien.)Dig. 40,8Qui sine manumissione ad libertatem perveniunt (Welche [Sclaven] ohne Freilassung zur Freiheit gelangen.)Dig. 40,9Qui et a quibus manumissi liberi non fiunt et ad legem Aeliam Sentiam (Welche Sclaven durch die Freilassung wegen ihrer selbst, und wegen ihres Freilassers nicht frei werden, und zum Aelisch-Sentischen Gesetz.)Dig. 40,10De iure aureorum anulorum (Von dem Recht der goldenen Ringe.)Dig. 40,11De natalibus restituendis (Von der Zurückversetzung in den Geburtsstand.)Dig. 40,12 (2,3 %)De liberali causa (Von dem Rechtsstreit über die Freiheit.)Dig. 40,13Quibus ad libertatem proclamare non licet (Welche nicht auf die Freiheit Anspruch machen dürfen.)Dig. 40,14Si ingenuus esse dicetur (Wenn behauptet werden wird, dass [ein Freigelassener] ein Freigeborner sei.)Dig. 40,15Ne de statu defunctorum post quinquennium quaeratur (Dass der Rechtszustand Verstorbener nach fünf Jahren nicht untersucht werden soll.)Dig. 40,16De collusione detegenda (Von der Entdeckung eines heimlichen Einverständnisses.)
Dig. 43,1De interdictis sive extraordinariis actionibus, quae pro his competunt (Von den Interdicten und ausserordentlichen Klagen, die an deren Statt zuständig sind.)Dig. 43,2Quorum bonorum (Welchen Nachlass.)Dig. 43,3Quod legatorum (Was von Vermächtnissen.)Dig. 43,4Ne vis fiat ei, qui in possessionem missus erit (Dass Dem keine Gewalt geschehe, der in den Besitz gesetzt sein wird.)Dig. 43,5De tabulis exhibendis (Von der Auslieferung der Testamente.)Dig. 43,6Ne quid in loco sacro fiat (Dass an einem heiligen Orte Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,7De locis et itineribus publicis (Von öffentlichen Plätzen und Wegen.)Dig. 43,8Ne quid in loco publico vel itinere fiat (Dass an einem öffentlichen Platze oder Wege Etwas nicht geschehe.)Dig. 43,9De loco publico fruendo (Von dem Genuss eines öffentlichen Platzes.)Dig. 43,10De via publica et si quid in ea factum esse dicatur (Von öffentlichen Strassen und wenn etwas in demselben errichtet werden sein soll.)Dig. 43,11De via publica et itinere publico reficiendo (Von der Ausbesserung öffentlicher Strassen und Wege.)Dig. 43,12De fluminibus. ne quid in flumine publico ripave eius fiat, quo peius navigetur (Von den Flüssen, dass Etwas in einem öffentlichen Flusse oder an dessen Ufer nicht geschehe, wodurch die Schifffahrt beeinträchtigt wird.)Dig. 43,13Ne quid in flumine publico fiat, quo aliter aqua fluat, atque uti priore aestate fluxit (Dass in einem öffentlichen Fluss Etwas nicht geschehe, wodurch der Wasserfluss gegen den im vorhergehenden Sommer geändert wird.)Dig. 43,14Ut in flumine publico navigare liceat (Dass die Schifffahrt an einem öffentlichen Flusse gestattet sei.)Dig. 43,15De ripa munienda (Von der Befestigung des Ufers.)Dig. 43,16De vi et de vi armata (Von der Gewalt und der Gewalt mit Waffen.)Dig. 43,17Uti possidetis (Wie ihr besitzet.)Dig. 43,18De superficiebus (Von Erbpachtungen.)Dig. 43,19De itinere actuque privato (Von Privatwegen.)Dig. 43,20De aqua cottidiana et aestiva (Vom täglichen Wasser und dem Sommerwasser.)Dig. 43,21De rivis (Von den Kanälen.)Dig. 43,22De fonte (Von den Quellen.)Dig. 43,23De cloacis (Von den Kloaken.)Dig. 43,24Quod vi aut clam (Was gewaltsam oder heimlich.)Dig. 43,25De remissionibus (Von den Remissionen.)Dig. 43,26De precario (Vom bittweisen [Besitzverhältniss].)Dig. 43,27De arboribus caedendis (Vom Baumfällen.)Dig. 43,28De glande legenda (Vom Auflesen der Eicheln.)Dig. 43,29De homine libero exhibendo (Von der Auslieferung freier Menschen.)Dig. 43,30De liberis exhibendis, item ducendis (Von der Auslieferung der Kinder und deren Abführung.)Dig. 43,31Utrubi (Vom (Interdicte) Wo immer.)Dig. 43,32De migrando (Vom Ausziehen lassen.)Dig. 43,33De Salviano interdicto (Vom Salvianischen Interdict.)

De re militari libri

Ex libro I

Dig. 40,12,29Ar­rius Me­nan­der li­bro pri­mo de re mi­li­ta­ri. Qui de li­ber­ta­te sua li­ti­gans nec­dum sen­ten­tia da­ta mi­li­tiae se de­dit, in pa­ri cau­sa ce­te­ris ser­vis ha­ben­dus est nec ex­one­rat eum, quod pro li­be­ro ha­bea­tur in qui­bus­dam. et li­cet li­ber ap­pa­rue­rit, ex­auc­to­ra­tus, id est mi­li­tia re­mo­tus cas­tris re­icie­tur, uti­que qui ex ser­vi­tu­te in li­ber­ta­tem pe­ti­tus sit vel qui non si­ne do­lo ma­lo in li­ber­ta­te mo­ra­tus est: qui ve­ro per ca­lum­niam pe­ti­tus in ser­vi­tu­tem est, in mi­li­tia re­ti­ne­bi­tur. 1Qui in­ge­nuus pro­nun­tia­tus est, si se mi­li­tiae de­dit, in­tra quin­quen­nium re­trac­ta­ta sen­ten­tia no­vo do­mi­no red­den­dus est.

Arrius Menander lib. I. de Re milit. Wer über seine Freiheit streitend, vor Ertheilung des Urtheils in den Soldatenstand getreten ist, wird als in gleicher Lage mit den übrigen Sclaven stehend angesehen, auch macht das seine Lage nicht besser, dass er in einiger Hinsicht für frei gehalten wird; und wenn es gleich sich ergeben haben wird, dass er frei sei, so wird er doch seines Eides schimpflich11Exauctoratus, s. Duker de Lat. v. ICt. p. 275. n. 4. entlassen, das heisst, er wird, vom Soldatenstand ausgeschlossen, aus dem Lager gebracht werden, jeden Falls wenn er in der Sclaverei stehend auf die Freiheit Anspruch erhoben, oder sich nicht ohne Arglist in der Freiheit befunden hat. Wer aber durch Chikane in die Sclaverei gefordert worden ist, wird in dem Soldatenstand behalten werden. 1Wenn Derjenige, welcher für freigeboren erklärt worden ist, in den Soldatenstand getreten ist, so muss er, wenn das Urtheil innerhalb fünf Jahren widerrufen worden, seinem neuen Herrn zurückgegeben werden.

Dig. 49,16,2Ar­rius Me­nan­der li­bro pri­mo de re mi­li­ta­ri. Mi­li­tum de­lic­ta si­ve ad­mis­sa aut pro­pria sunt aut cum ce­te­ris com­mu­nia: un­de et per­se­cu­tio aut pro­pria aut com­mu­nis est. pro­prium mi­li­ta­re est de­lic­tum, quod quis uti mi­les ad­mit­tit. 1Da­re se mi­li­tem, cui non li­cet, gra­ve cri­men ha­be­tur: et au­ge­tur, ut in ce­te­ris de­lic­tis, dig­ni­ta­te gra­du spe­cie mi­li­tiae.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,16,4Ar­rius Me­nan­der li­bro pri­mo de re mi­li­ta­ri. Qui cum uno tes­ti­cu­lo na­tus est qui­ve amis­it, iu­re mi­li­ta­bit se­cun­dum di­vi Tra­ia­ni re­scrip­tum: nam et du­ces Sul­la et Cot­ta me­mo­ran­tur eo ha­bi­tu fuis­se na­tu­rae. 1Ad bes­tias da­tus si pro­fu­git et mi­li­tiae se de­dit, quan­do­que in­ven­tus ca­pi­te pu­nien­dus est: idem­que ob­ser­van­dum est in eo, qui le­gi se pas­sus est. 2In in­su­lam de­por­ta­tus si ef­fu­giens mi­li­tiae se de­dit lec­tus­ve dis­si­mu­la­vit, ca­pi­te pu­nien­dus est. 3Tem­po­ra­rium ex­ilium vo­lun­ta­rio mi­li­ti in­su­lae rele­ga­tio­nem ad­sig­nat, dis­si­mu­la­tio per­pe­tuum ex­ilium. 4Ad tem­pus rele­ga­tus si ex­ple­to spa­tio fu­gae mi­li­tem se de­dit, cau­sa dam­na­tio­nis quae­ren­da est, ut, si con­ti­neat in­fa­miam per­pe­tuam, idem ob­ser­ve­tur, si trans­ac­tum de fu­tu­ro sit et in or­di­nem red­ire pot­est et ho­no­res pe­te­re, mi­li­tiae non pro­hi­be­tur. 5Reus ca­pi­ta­lis cri­mi­nis vo­lun­ta­rius mi­les se­cun­dum di­vi Tra­ia­ni re­scrip­tum ca­pi­te pu­nien­dus est, nec re­mit­ten­dus est eo, ubi reus pos­tu­la­tus est, sed, ut ac­ce­den­te cau­sa mi­li­tiae, au­dien­dus: 6si dic­ta cau­sa sit vel re­qui­ren­dus ad­no­ta­tus, igno­mi­nia mis­sus ad iu­di­cem suum re­mit­ten­dus est nec re­ci­pien­dus post­ea vo­lens mi­li­ta­re, li­cet fue­rit ab­so­lu­tus. 7Ad­ul­te­rii vel ali­quo iu­di­cio pu­bli­co dam­na­ti in­ter mi­li­tes non sunt re­ci­pien­di. 8Non om­nis, qui li­tem ha­buit et id­eo mi­li­ta­ve­rit, ex­auc­to­ra­ri iu­be­tur, sed qui eo ani­mo mi­li­tiae se de­dit, ut sub op­ten­tu mi­li­tiae pre­tio­sio­rem se ad­ver­sa­rio fa­ce­ret. nec ta­men fa­ci­le in­dul­gen­dum, iu­di­ca­tio­nis qui neg­otium an­te­ha­bue­runt: sed si in trans­ac­tio­ne rec­ci­dit, in­dul­gen­dum est. ex­auc­to­ra­tus eo no­mi­ne non uti­que in­fa­mis erit nec pro­hi­ben­dus li­te fi­ni­ta mi­li­tiae eius­dem or­di­nis se da­re: alio­quin et si re­lin­quat li­tem vel trans­igat, re­ti­nen­dus est. 9Qui post de­ser­tio­nem in aliam mi­li­tiam no­men de­de­runt le­gi­ve pas­si sunt, im­pe­ra­tor nos­ter re­scrip­sit et hos mi­li­ta­ri­ter pu­nien­dos. 10Gra­vius au­tem de­lic­tum est de­trec­ta­re mu­nus mi­li­tiae quam ad­pe­te­re: nam et qui ad di­lec­tum olim non re­spon­de­bant, ut pro­di­to­res li­ber­ta­tis in ser­vi­tu­tem red­ige­ban­tur. sed mu­ta­to sta­tu mi­li­tiae re­ces­sum a ca­pi­tis poe­na est, quia ple­rum­que vo­lun­ta­rio mi­li­te nu­me­ri sup­plen­tur. 11Qui fi­lium suum sub­tra­hit mi­li­tiae bel­li tem­po­re, ex­ilio et bo­no­rum par­te mul­tan­dus est: si in pa­ce, fus­ti­bus cae­di iu­be­tur et re­qui­si­tus iu­ve­nis vel a pa­tre post­ea ex­hi­bi­tus in de­te­rio­rem mi­li­tiam dan­dus est: qui enim se sol­li­ci­ta­vit ab alio, ve­niam non me­re­tur. 12Eum, qui fi­lium de­bi­li­ta­vit di­lec­tu per bel­lum in­dic­to, ut in­ha­bi­lis mi­li­tiae sit, prae­cep­tum di­vi Tra­ia­ni de­por­ta­vit. 13Edic­ta Ger­ma­ni­ci Cae­sa­ris mi­li­tem de­ser­to­rem fa­cie­bant, qui diu afuis­set, ut is in­ter eman­so­res ha­be­re­tur. sed si­ve red­eat quis et of­fe­rat se, si­ve de­pre­hen­sus of­fe­ra­tur, poe­nam de­ser­tio­nis evi­tat: nec in­ter­est, cui se of­fe­rat vel a quo de­pre­hen­da­tur. 14Le­vius ita­que de­lic­tum eman­sio­nis ha­be­tur, ut er­ro­nis in ser­vis, de­ser­tio­nis gra­vius, ut in fu­gi­ti­vis. 15Exa­mi­nan­tur au­tem cau­sae sem­per eman­sio­nis et cur et ubi fue­rit et quid ege­rit: et da­tur ve­nia va­le­tu­di­ni, af­fec­tio­ni pa­ren­tium et ad­fi­nium, et si ser­vum fu­gien­tem per­se­cu­tus est vel si qua hu­ius­mo­di cau­sa sit. sed et igno­ran­ti ad­huc dis­ci­pli­nam ti­ro­ni ignos­ci­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro II

Dig. 49,16,5Idem li­bro se­cun­do de re mi­li­ta­ri. Non om­nes de­ser­to­res si­mi­li­ter pu­nien­di sunt, sed ha­be­tur et or­di­nis sti­pen­dio­rum ra­tio, gra­dus mi­li­tiae vel lo­ci, mu­ne­ris de­ser­ti et an­te­ac­tae vi­tae: sed et nu­me­rus, si so­lus vel cum al­te­ro vel cum plu­ri­bus de­se­ruit, aliud­ve quid cri­men de­ser­tio­ni ad­iun­xe­rit: item tem­po­ris, quo in de­ser­tio­ne fue­rit: et eo­rum, quae post­ea ges­ta fue­rint. sed et si fue­rit ul­tro re­ver­sus, non cum ne­ces­si­tu­di­ne, non erit eius­dem sor­tis. 1Qui in pa­ce de­se­ruit, eques gra­du pel­len­dus est, pe­des mi­li­tiam mu­tat. in bel­lo idem ad­mis­sum ca­pi­te pu­nien­dum est. 2Qui de­ser­tio­ni aliud cri­men ad­iun­git, gra­vius pu­nien­dus est: et si fur­tum fac­tum sit, vel­uti alia de­ser­tio ha­be­bi­tur: ut si pla­gium fac­tum vel ad­gres­su­ra ab­igea­tus vel quid si­mi­le ac­ces­se­rit. 3De­ser­tor si in ur­be in­ve­nia­tur, ca­pi­te pu­ni­ri so­let: ali­bi ad­pre­hen­sus ex pri­ma de­ser­tio­ne re­sti­tui pot­est, ite­rum de­se­ren­do ca­pi­te pu­nien­dus est. 4Qui in de­ser­tio­ne fuit, si se op­tu­le­rit, ex in­dul­gen­tia im­pe­ra­to­ris nos­tri in in­su­lam de­por­ta­tus est. 5Qui cap­tus, cum pot­erat red­ire, non red­iit, pro trans­fu­ga ha­be­tur. item eum, qui in prae­si­dio cap­tus est, in ea­dem con­di­cio­ne es­se cer­tum est: si ta­men ex im­pro­vi­so, dum iter fa­cit aut epis­tu­lam fert, ca­pia­tur quis, ve­niam me­re­tur. 6A bar­ba­ris re­mis­sos mi­li­tes ita re­sti­tui opor­te­re Ha­d­ria­nus re­scrip­sit, si pro­ba­bunt se cap­tos eva­sis­se, non trans­fu­gis­se. sed hoc li­cet li­qui­do con­sta­re non pos­sit, ar­gu­men­tis ta­men co­gnos­cen­dum est. et si bo­nus mi­les ant­ea aes­ti­ma­tus fuit, pro­pe est, ut ad­fir­ma­tio­ni eius cre­da­tur: si re­man­sor aut neg­le­gens suo­rum aut seg­nis aut ex­tra con­tu­ber­nium agens, non cre­de­tur ei. 7Si post mul­tum tem­po­ris red­it qui ab hos­ti­bus cap­tus est et cap­tum eum, non trans­fu­gis­se con­sti­te­rit: ut ve­te­ra­nus erit re­sti­tuen­dus et prae­mia et eme­ri­tum ca­pit. 8Qui trans­fu­git et post­ea mul­tos la­tro­nes ad­pre­hen­dit et trans­fu­gas de­mons­tra­vit, pos­se ei par­ci di­vus Ha­d­ria­nus re­scrip­sit: ei ta­men pol­li­cen­ti ea ni­hil per­mit­ti opor­te­re.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro III

Dig. 49,16,6Idem li­bro ter­tio de re mi­li­ta­ri. Om­ne de­lic­tum est mi­li­tis, quod ali­ter, quam dis­ci­pli­na com­mu­nis ex­igit, com­mit­ti­tur: vel­uti seg­ni­tiae cri­men vel con­tu­ma­ciae vel de­si­diae. 1Qui ma­nus in­tu­lit prae­po­si­to, ca­pi­te pu­nien­dus est. au­ge­tur au­tem pe­tu­lan­tiae cri­men dig­ni­ta­te prae­po­si­ti. 2Con­tu­ma­cia om­nis ad­ver­sus du­cem vel prae­si­dem mi­li­tis ca­pi­te pu­nien­da est. 3Qui in acie prior fu­gam fe­cit, spec­tan­ti­bus mi­li­ti­bus prop­ter ex­em­plum ca­pi­te pu­nien­dus est. 4Ex­plo­ra­to­res, qui se­cre­ta nun­tia­ve­runt hos­ti­bus, pro­di­to­res sunt et ca­pi­tis poe­nas luunt. 5Sed et ca­li­ga­tus, qui me­tu hos­tium lan­guo­rem si­mu­la­vit, in pa­ri cau­sa eius11Die Großausgabe liest eis statt eius. est. 6Si quis com­mi­li­to­nem vul­ne­ra­vit, si qui­dem la­pi­de, mi­li­tia re­ici­tur, si gla­dio, ca­pi­tal ad­mit­tit. 7Qui se vul­ne­ra­vit vel alias mor­tem si­bi con­sci­vit, im­pe­ra­tor Ha­d­ria­nus re­scrip­sit, ut mo­dus eius rei sta­tu­tus sit, ut, si im­pa­tien­tia do­lo­ris aut tae­dio vi­tae aut mor­bo aut fu­ro­re aut pu­do­re mo­ri ma­luit, non anim­ad­ver­ta­tur in eum, sed igno­mi­nia mit­ta­tur, si ni­hil ta­le prae­ten­dat, ca­pi­te pu­nia­tur. per vi­num aut las­ci­viam lap­sis ca­pi­ta­lis poe­na re­mit­ten­da est et mi­li­tiae mu­ta­tio ir­ro­gan­da. 8Qui prae­po­si­tum suum non pro­te­xit, cum pos­set, in pa­ri cau­sa fac­to­ri ha­ben­dus est: si re­sis­te­re non po­tuit, par­cen­dum ei. 9Sed et in eos, qui prae­fec­tum cen­tu­riae a la­tro­ni­bus cir­cum­ven­tum de­se­rue­runt, anim­ad­ver­ti pla­cuit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,18,1Ar­rius Me­nan­der li­bro ter­tio de re mi­li­ta­ri. Ve­te­ra­no­rum pri­vi­le­gium in­ter ce­te­ra et­iam in de­lic­tis ha­bet prae­ro­ga­ti­vam, ut se­pa­ren­tur a ce­te­ris in poe­nis. nec ad bes­tias ita­que ve­te­ra­nus da­tur nec fus­ti­bus cae­di­tur.

Übersetzung nicht erfasst.