Corpus iurisprudentiae Romanae

Repertorium zu den Quellen des römischen Rechts

Digesta Iustiniani Augusti

Recognovit Mommsen (1870) et retractavit Krüger (1928)
Deutsche Übersetzung von Otto/Schilling/Sintenis (1830–1833)
Mac.app.
De appellationibus lib.Macri De appellationibus libri

De appellationibus libri

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50

Ex libro I

Dig. 2,8,15Ma­cer li­bro pri­mo de ap­pel­la­tio­ni­bus. Scien­dum est pos­ses­so­res immo­bi­lium re­rum sa­tis­da­re non com­pel­li. 1Pos­ses­sor au­tem is ac­ci­pien­dus est, qui in agro vel ci­vi­ta­te rem so­li pos­si­det aut ex as­se aut pro par­te. sed et qui vec­ti­ga­lem, id est em­phy­teu­ti­cum agrum pos­si­det, pos­ses­sor in­tel­le­gi­tur. item qui so­lam pro­prie­ta­tem ha­bet, pos­ses­sor in­tel­le­gen­dus est. eum ve­ro, qui tan­tum usum fruc­tum ha­bet, pos­ses­so­rem non es­se Ul­pia­nus scrip­sit. 2Cre­di­tor, qui pig­nus ac­ce­pit, pos­ses­sor non est, tam­et­si pos­ses­sio­nem ha­beat aut si­bi tra­di­tam aut pre­ca­rio de­bi­to­ri con­ces­sam. 3Si fun­dus in do­tem da­tus sit, tam uxor quam ma­ri­tus prop­ter pos­ses­sio­nem eius fun­di pos­ses­so­res in­tel­le­gun­tur. 4Di­ver­sa cau­sa est eius, qui fun­di pe­ti­tio­nem per­so­na­lem ha­bet. 5Tu­to­res, si­ve pu­pil­li eo­rum si­ve ip­si pos­si­deant, pos­ses­so­rum lo­co ha­ben­tur: sed et si unus ex tu­to­ri­bus pos­ses­sor fuit, idem di­cen­dum erit. 6Si fun­dum, quem pos­si­de­bam, a me pe­tie­ris, de­in­de cum se­cun­dum te es­set iu­di­ca­tum, ap­pel­la­ve­rim: an pos­ses­sor eius­dem fun­di sim? et rec­te di­ce­tur pos­ses­so­rem me es­se, quia ni­hi­lo­mi­nus pos­si­deo, nec ad rem per­ti­net, quod evin­ci mi­hi ea pos­ses­sio pos­sit. 7Pos­ses­sor au­tem quis nec ne fue­rit, tem­pus cau­tio­nis spec­tan­dum est: nam sic­uti ei, qui post cau­tio­nem pos­ses­sio­nem ven­di­dit, ni­hil ob­est, ita nec prod­est ei, qui post cau­tio­nem pos­si­de­re coe­pit.

Macer lib. I. de Appellationibus. Man muss wissen, dass ansässige Personen zur Stellung von Sicherheit nicht angehalten werden. 1Ad Dig. 2,8,15,1Windscheid: Lehrbuch des Pandektenrechts, 7. Aufl. 1891, Bd. I, § 154, Note 7.Für ansässig muss man aber den nehmen, welcher auf einer Flur oder in einer Stadt ein Grundstück besitzt, entweder ganz, oder nur zum Theil. Aber auch, wer einen zinsbaren Acker, d. h. ein Erbzinsgut besitzt, wird für ansässig angesehen. Ingleichen wer nur das blosse Eigenthum ohne das Recht, Nutzungen daraus zu ziehen, hat, muss für ansässig angesehen werden. Der aber, welcher nur das Recht des Nutzniessers hat, ist nicht ansässig, wie Ulpian geschrieben. 2Ein Gläubiger, der ein Pfand erhalten hat, ist nicht ansässig, wenn er gleich den Besitz hat, der ihm entweder übergeben, oder dem Schuldner bittweise überlassen worden ist. 3Wenn ein Grundstück zur Mitgift gegeben worden, wird sowohl die Frau als der Mann wegen Besitz diese Grundstückes für ansässig angesehen. 4Verschieden ist die Lage dessen, der eine persönliche Klage auf ein Grundstück hat. 5Vormünder, es mögen nun ihre Mündel oder sie selbst besitzen, werden für ansässig angesehen. Aber auch, wenn nur einer von den Vormündern ansässig war, muss man dasselbe sagen. 6Hast du ein Grundstück, welches ich besass, von mir verlangt, und ich darauf, als der Streit zu deinen Gunsten entschieden worden, appellirt; bin ich dann Besitzer dieses Grundstücks? und ich werde mit Recht Besitzer genannt werden, weil ich es nichts desto weniger besitze, und es nicht zur Sache gehört, dass mir ein besseres Recht eines Zweiten in diesem Besitzthume nachgewiesen werden könnte. 7Bei Entscheidung der Frage, ob Jemand ansässig gewesen sei oder nicht, muss der Zeitpunkt der Stellung der Sicherheit in Obacht genommen werden. Denn sowie dem, welcher nach der Sicherheitsstellung den Besitz verkauft hat, dies nichts schadet, so nützt es dem auch nichts, welcher nach der Stellung der Sicherheit erst zu besitzen angefangen hat.

Dig. 49,1,2Ma­cer li­bro pri­mo de ap­pel­la­tio­ni­bus. Sed si apud ac­ta quis ap­pel­la­ve­rit, sa­tis erit, si di­cat ‘ap­pel­lo’.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,1,4Ma­cer li­bro pri­mo de ap­pel­la­tio­ni­bus. Ab ex­se­cu­to­re sen­ten­tiae ap­pel­la­re non li­cet. 1Sed ab eo, qui sen­ten­tiam ma­le in­ter­pre­ta­ri di­ci­tur, ap­pel­la­re li­cet, si ta­men is in­ter­pre­tan­di po­tes­ta­tem ha­buit, vel­ut prae­ses pro­vin­ciae aut pro­cu­ra­tor Cae­sa­ris: ita ta­men, ut in cau­sis ap­pel­la­tio­nis red­den­dis hoc so­lum quae­ra­tur, an iu­re in­ter­pre­ta­tum sit: id­que et­iam di­vus An­to­ni­nus re­scrip­sit. 2Alio con­dem­na­to is cu­ius in­ter­est ap­pel­la­re pot­est. qua­lis est, qui per pro­cu­ra­to­rem ex­per­tus vic­tus est nec pro­cu­ra­tor suo no­mi­ne ap­pel­let. 3Item si emp­tor de pro­prie­ta­te vic­tus est, eo ces­san­te auc­tor eius ap­pel­la­re pot­erit: aut si auc­tor ege­rit et vic­tus sit, non est de­ne­gan­da emp­to­ri ap­pel­lan­di fa­cul­tas. quid enim, si ven­di­tor, qui ap­pel­la­re no­luit, ido­neus non est? quin et­iam si auc­tor ap­pel­la­ve­rit, de­in­de in cau­sae de­fen­sio­ne su­spec­tus vi­sus sit, per­in­de de­fen­sio cau­sae emp­to­ri com­mit­ten­da est, at­que si ip­se ap­pel­las­set. 4Id­que ita con­sti­tu­tum est in per­so­na cre­di­to­ris, cum de­bi­tor vic­tus ap­pel­las­set nec ex fi­de cau­sam de­fen­de­ret. quae con­sti­tu­tio ita ac­ci­pien­da est, si in­ter­ve­nien­te cre­di­to­re de­bi­tor de pig­no­re vic­tus pro­vo­ca­ve­rit: nam ab­sen­ti cre­di­to­ri nul­lum prae­iu­di­cium de­bi­tor fa­cit, id­que sta­tu­tum est. 5Si pro­cu­ra­tor, qui iu­di­cio in­ter­fuit, vic­tus sit, an ip­se quo­que per pro­cu­ra­to­rem ap­pel­la­re pos­sit, vi­dea­mus, quia con­stat pro­cu­ra­to­rem alium pro­cu­ra­to­rem fa­ce­re non pos­se. sed me­mi­nis­se opor­tet, quod pro­cu­ra­tor li­te con­tes­ta­ta do­mi­nus li­tis ef­fi­ci­tur: et id­eo et per pro­cu­ra­to­rem ap­pel­la­re pot­est.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,4,2Ma­cer li­bro pri­mo de ap­pel­la­tio­ni­bus. Si pro­cu­ra­to­rio no­mi­ne ege­ris et vic­tus ap­pel­la­ve­ris, de­in­de in­ius­ta ap­pel­la­tio tua fue­rit pro­nun­tia­ta, pot­est du­bi­ta­ri, num se­cun­do die ap­pel­la­re de­beas, quia, cum de tua ap­pel­la­tio­ne in­ius­ta pro­nun­tia­tum sit, tua in­ter­fuis­se vi­de­tur. sed rec­tius di­ce­tur ter­tia die ap­pel­la­re te pos­se, quia ni­hi­lo mi­nus alie­nam cau­sam de­fen­de­ris. 1Sed si alius, quam qui iu­di­cio ex­per­tus est, ap­pel­let, qua­lis est cu­ius in­ter­est, an et­iam ter­tia die ap­pel­la­re pos­sit, vi­dea­mus. sed di­cen­dum est se­cun­da die ap­pel­la­re eum de­be­re, quia ve­rum est eum suam cau­sam de­fen­de­re. con­tra­rium ei est. si di­cat id­cir­co si­bi li­ce­re in­tra tri­duum ap­pel­la­re, quia vi­de­tur qua­si alie­no no­mi­ne ap­pel­la­re, quan­do, si ve­lit cau­sam suam alie­nam vi­de­ri, se­met ip­sum ex­clu­dit, quia in alie­na cau­sa ei, qui iu­di­cio ex­per­tus non est, ap­pel­la­re non li­ceat. 2Si is, qui ex li­ber­ti­ni­ta­te in in­ge­nui­ta­tem se de­fen­de­bat, vic­tus ap­pel­la­re omi­se­rit, an pa­ter eius ap­pel­la­re pos­sit, ma­xi­me si di­cat eum in po­tes­ta­te sua es­se, quae­ri­tur. sed si pot­est, quod ma­gis pro­ba­tur, se­cun­da die, ut pro­pria cau­sa, ap­pel­la­re de­bet. 3Si pro eo, qui ca­pi­te pu­ni­ri ius­sus est, ne­ces­sa­ria per­so­na ap­pel­let, an ter­tia die au­di­ri pos­sit, Pau­lus du­bi­tat. sed di­cen­dum est hanc quo­que per­so­nam ut in pro­pria cau­sa se­cun­da die ap­pel­la­re de­be­re, quia qui sua in­ter­es­se di­cit, pro­priam cau­sam de­fen­dit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,5,4Ma­cer li­bro pri­mo de ap­pel­la­tio­ni­bus. Eius, qui id­eo cau­sam age­re frus­tra­tur, quod di­cit se li­bel­lum prin­ci­pi de­dis­se et sa­crum re­scrip­tum ex­pec­ta­re, au­di­ri de­si­de­rium pro­hi­be­tur: et si ob eam cau­sam pro­vo­ca­ve­rit, ap­pel­la­tio eius re­ci­pi sa­cris con­sti­tu­tio­ni­bus ve­ta­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Ex libro II

Dig. 4,1,8Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. In­ter mi­no­res vi­gin­ti quin­que an­nis et eos qui rei pu­bli­cae cau­sa ab­sunt hoc in­ter­est, quod mi­no­res an­nis et­iam qui per tu­to­res cu­ra­to­res­ve suos de­fen­si sunt, ni­hi­lo mi­nus in in­te­grum con­tra rem pu­bli­cam re­sti­tuun­tur, co­gni­ta sci­li­cet cau­sa: ei ve­ro qui rei pu­bli­cae cau­sa ab­sit, ce­te­ris quo­que qui in ea­dem cau­sa ha­ben­tur, si per pro­cu­ra­to­res suos de­fen­si sunt, hac­te­nus in in­te­grum re­sti­tu­tio­ne sub­ve­ni­ri so­let, ut ap­pel­la­re his per­mit­ta­tur.

Macer. lib. II. de Apellat. Zwischen solchen, die noch nicht 25 Jahre alt sind, und den des Staates wegen Abwesenden findet der Unterschied Statt, dass jene Minderjährigen, [und zwar] selbst diejenigen unter ihnen, die durch Vormünder oder Curatoren vertheidigt worden sind, nichts desto weniger gegen den Staat11Contra rempublicam, d. h. im Widerspruche eigentlich mit denjenigen Rechtsvorschriften, welche der römische Staat für ähnliche Fälle als Regel aufgestellt hat. in den vorigen Stand wieder eingesetzt werden, nämlich nach Untersuchung der Ursache; demjenigen aber, welcher des Staats wegen abwesend ist, wie auch den Uebrigen, die als in derselben Lage befindlich angesehen werden, wenn sie durch ihre Procuratoren vertheidigt worden sind, in soweit durch Wiedereinsetzung in den vorigen Stand Hülfe geleistet zu werden pflegt, dass ihnen zu appelliren gestattet wird.

Dig. 42,1,63Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Sae­pe con­sti­tu­tum est res in­ter alios iu­di­ca­tas aliis non prae­iu­di­ca­re. quod ta­men quan­dam di­stinc­tio­nem ha­bet: nam sen­ten­tia in­ter alios dic­ta aliis qui­bus­dam et­iam scien­ti­bus ob­est, qui­bus­dam ve­ro, et­iam­si con­tra ip­sos iu­di­ca­tum sit, ni­hil no­cet. nam scien­ti­bus ni­hil prae­iu­di­cat, vel­uti si ex duo­bus he­redi­bus de­bi­to­ris al­ter con­dem­na­tur: nam al­te­ri in­te­gra de­fen­sio est, et­iam­si cum co­he­rede suo agi scie­rit. item si ex duo­bus pe­ti­to­ri­bus al­ter vic­tus ad­quie­ve­rit, al­te­rius pe­ti­tio­ni non prae­iu­di­ca­tur: id­que ita re­scrip­tum est. scien­ti­bus sen­ten­tia, quae in­ter alios da­ta est, ob­est, cum quis de ea re, cu­ius ac­tio vel de­fen­sio pri­mum si­bi com­pe­tit, se­quen­tem age­re pa­tia­tur, vel­uti si cre­di­tor ex­per­i­ri pas­sus sit de­bi­to­rem de pro­prie­ta­te pig­no­ris, aut ma­ri­tus so­ce­rum vel uxo­rem de pro­prie­ta­te rei in do­te ac­cep­tae, aut pos­ses­sor ven­di­to­rem de pro­prie­ta­te rei emp­tae: et haec ita ex mul­tis con­sti­tu­tio­ni­bus in­tel­le­gen­da sunt. cur au­tem his qui­dem scien­tia no­cet, su­pe­rio­ri­bus ve­ro non no­cet, il­la ra­tio est, quod qui scit co­he­redem suum age­re, pro­hi­be­re eum, quo mi­nus uti ve­lit pro­pria ac­tio­ne vel de­fen­sio­ne uta­tur, non pot­est: is ve­ro, qui prio­rem do­mi­num de­fen­de­re cau­sam pa­ti­tur, id­eo prop­ter scien­tiam prae­scrip­tio­ne rei quam­vis in­ter alios iu­di­ca­tae sum­mo­ve­tur, quia ex vo­lun­ta­te eius de iu­re, quod ex per­so­na agen­tis ha­buit, iu­di­ca­tum est. nam et si li­ber­tus meus me in­ter­ve­nien­te ser­vus vel li­ber­tus al­te­rius iu­di­ce­tur, mi­hi prae­iu­di­ca­tur. di­ver­sa cau­sa est, si fun­dum a te Ti­tius pe­tie­rit, quem ego quo­que, sed non ex per­so­na Ti­tii ad me per­ti­ne­re di­co: nam quam­vis con­tra Ti­tium me scien­te iu­di­ca­tum sit, nul­lum ta­men prae­iu­di­cium pa­tior, quia ne­que ex eo iu­re, quo Ti­tius vic­tus est, vin­di­co, ne­que po­tui Ti­tio in­ter­ce­de­re, quo mi­nus iu­re suo uta­tur, sic­uti et de co­he­rede su­pra di­xi­mus.

Ad Dig. 42,1,63Windscheid: Lehrbuch des Pandektenrechts, 7. Aufl. 1891, Bd. I, § 132, Note 2.Macer. lib. II. de Appellat. In vielen kaiserlichen Verordnungen ist enthalten, dass zwischen andern Parteien gesprochene Urtheile Niemandem Eintrag thun. Dabei ist jedoch einiger Unterschied zu machen; denn Einigen schadet auch22Etiam muss, wenn gleich versetzt, doch dem Sinne nach schlechterdings auf inter alios dicta bezogen werden. Haloander’s und Cujacius’ (l. XII. obs. 25.) Lesart: non obest, kann nicht gebilligt werden. ein unter andern Parteien gesprochenes Urtheil, wenn sie davon wissen; Andern hingegen schadet es nichts, wenn auch gegen sie selbst geurtheilt worden ist. Denn so ist Denen, die ein Urtheil kennen, dasselbe nicht nachtheilig33Andere lesen: Non scientibus nihil praejudicat. Das könnte nur ein unechtes Einschiebsel sein; denn die folgenden Beispiele gehören dann offenbar zu dem Vorhergehenden. Sollen diese Worte in den Text gehören, so muss man mit Cujacius und unserm Text statt: non, nam lesen; es müssen aber dann dieselben, so wie die folgenden Beispiele, nicht, mit Cujacius, auf den ersten der vorhergehenden Sätze: nam sententia etc., sondern auf den zweiten: quibusdam vero etc. bezogen werden.: z. B. wenn von zwei Erben eines Schuldners der Eine verurtheilt wird; dem Andern bleibt nemlich seine Vertheidigung unbenommen, wenn er gleich gewusst hat, dass sein Miterbe verklagt sei. So auch, wenn von zwei Klägern der Eine den Process verliert und sich dabei beruhigt, thut solches Urtheil der Klage des Andern keinen Eintrag. Dies ist in kaiserlichen Rescripten enthalten44Es ist natürlich der Fall gemeint, wo die zwei Kläger correi credendi oder Miteigentümer u. s. w. sind, überhaupt wo sie aus einem und demselben rechtlichen Geschäfte oder Verhältnisse klagen.. Hingegen ist ein unter Andern gesprochenes Urtheil Einen, der darum weiss, schädlich, wenn derselbe, da ihm die Klage oder die Antwort in der Sache gebührte, einem Andern deshalb den Process zu führen gestattet; z. B. wenn der Gläubiger den Schuldner über das Eigenthum des Pfandes Process führen lässt, oder der Ehemann den Schwiegervater oder die Ehefrau über das Eigenthum einer zur Aussteuer empfangenen Sache, oder der Besitzer seinen Verkäufer über das Eigenthum der gekauften Sache; und so ist dieses, vielen kaiserlichen Verordnungen zufolge, zu verstehen. Dass aber das Mitwissen diesen schadet, nicht hingegen den Vorgedachten, davon ist der Grund: weil Der, welcher weiss, dass sein Miterbe einen Process hat, ihn nicht verhindern kann, seiner eignen Klage oder Ausflucht sich nach seinem eignen Belieben zu bedienen; wer hingegen den frühern Eigenthümer die Sache führen lässt, dem steht die Einrede der, wenn gleich unter Andern, abgeurtheilten Sache deshalb entgegen, weil mit seinem Willen über ein Recht, das er von dem Processführenden herleitete, geurtheilt worden ist. Denn auch wenn mein Freigelassener, unter meiner Intervention, für den Sclaven oder Freigelassenen eines Andern erkannt wird, ist das Urtheil mir nachtheilig. Ein anderer Fall ist es, wenn Titius gegen dich auf ein Landgut klagt, welches auch ich, ohne jedoch mein Recht von Titius herzuleiten, als mein anspreche. Denn wird gleich mit meinem Wissen gegen den Titius geurtheilt, so that mir dies doch keinen Eintrag, weil ich weder aus dem Rechte, mit welchem Titius unterlegen hat, klage, noch auch den Titius habe hindern können, von seinem Rechte Gebrauch zu machen; wie ich dies oben auch beim Miterben bemerkt habe.

Dig. 49,1,9Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Il­lud scien­dum est ne­que pu­pil­lum ne­que rem pu­bli­cam, cum pro li­ber­ta­te iu­di­ca­tur, in in­te­grum re­sti­tui pos­se, sed ap­pel­la­tio­nem es­se ne­ces­sa­riam. id­que ita re­scrip­tum est.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,4,3Idem li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Il­lud vi­dea­mus, si, cum im­pe­ra­to­ri scri­be­re­tur, ex­em­plum lit­te­ra­rum li­ti­ga­to­ri edi­tum sit ne­que is ap­pel­la­ve­rit et post­ea con­tra eum re­scrip­tum sit, an ap­pel­la­re a lit­te­ris pri­dem si­bi edi­tis pos­sit? quia qui tunc non ap­pel­la­vit, ve­ra es­se quae scrip­ta sunt con­sen­sis­se vi­de­tur: nec au­dien­dus est, si di­cat even­tum re­scrip­ti sa­cri se sus­ti­nuis­se.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,5,6Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Scien­dum est, cum ap­pel­la­tio non re­ci­pi­tur, prae­ci­pi sa­cris con­sti­tu­tio­ni­bus om­nia in eo­dem sta­tu es­se nec quic­quam no­va­ri, et­iam­si con­tra fis­cum ap­pel­la­tum sit: eum­que, qui ap­pel­la­tio­nem non re­ce­pe­rit, opi­nio­nem suam con­fes­tim per re­la­tio­nem ma­ni­fes­ta­re et cau­sam, pro qua non re­ce­pit ap­pel­la­tio­nem, eius­que ex­em­plum li­ti­ga­to­ri ede­re de­be­re man­da­tis ca­ve­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,8,1Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Il­lud me­mi­ne­ri­mus: si quae­ra­tur, iu­di­ca­tum sit nec ne, et hu­ius quaes­tio­nis iu­dex non es­se iu­di­ca­tum pro­nun­tia­ve­rit: li­cet fue­rit iu­di­ca­tum, re­scin­di­tur, si pro­vo­ca­tum non fue­rit. 1Item si cal­cu­li er­ror in sen­ten­tia es­se di­ca­tur, ap­pel­la­re ne­ces­se non est: vel­uti si iu­dex ita pro­nun­tia­ve­rit: ‘Cum con­stet Ti­tium Se­io ex il­la spe­cie quin­qua­gin­ta, item ex il­la spe­cie vi­gin­ti quin­que de­be­re, id­cir­co Lu­cium Ti­tium Se­io cen­tum con­dem­no’: nam quon­iam er­ror com­pu­ta­tio­nis est, nec ap­pel­la­re ne­ces­se est et ci­tra pro­vo­ca­tio­nem cor­ri­gi­tur. sed et si hu­ius quaes­tio­nis iu­dex sen­ten­tiam cen­tum con­fir­ma­ve­rit, si qui­dem id­eo, quod quin­qua­gin­ta et vi­gin­ti quin­que fie­ri cen­tum pu­ta­ve­rit, ad­huc idem er­ror com­pu­ta­tio­nis est nec ap­pel­la­re ne­ces­se est: si ve­ro id­eo, quon­iam et alias spe­cies vi­gin­ti quin­que fuis­se di­xe­rit, ap­pel­la­tio­ni lo­cus est. 2Item cum con­tra sa­cras con­sti­tu­tio­nes iu­di­ca­tur, ap­pel­la­tio­nis ne­ces­si­tas re­mit­ti­tur. con­tra con­sti­tu­tio­nes au­tem iu­di­ca­tur, cum de iu­re con­sti­tu­tio­nis, non de iu­re li­ti­ga­to­ris pro­nun­tia­tur. nam si iu­dex vo­len­ti se ex cu­ra mu­ne­ris vel tu­te­lae be­ne­fi­cio li­be­ro­rum vel ae­ta­tis aut pri­vi­le­gii ex­cu­sa­re, di­xe­rit ne­que fi­lios ne­que ae­ta­tem aut ul­lum pri­vi­le­gium ad mu­ne­ris vel tu­te­lae ex­cu­sa­tio­nem prod­es­se, de iu­re con­sti­tu­to pro­nun­tias­se in­tel­le­gi­tur: quod si de iu­re suo pro­ban­tem ad­mi­se­rit, sed id­cir­co con­tra eum sen­ten­tiam di­xe­rit, quod ne­ga­ve­rit eum de ae­ta­te sua aut de nu­me­ro li­be­ro­rum pro­bas­se, de iu­re li­ti­ga­to­ris pro­nun­tias­se in­tel­le­gi­tur: quo ca­su ap­pel­la­tio ne­ces­sa­ria est. 3Item cum ex edic­to per­emp­to­rio, quod ne­que pro­pos­i­tum est ne­que in no­ti­tiam per­ve­nit ab­sen­tis, con­dem­na­tio fit, nul­lius mo­men­ti es­se sen­ten­tiam con­sti­tu­tio­nes de­mons­trant. 4Si apud eun­dem iu­di­cem in­vi­cem pe­ta­mus, si et mea et tua pe­ti­tio si­ne usu­ris fuit et iu­dex me prio­rem ti­bi con­dem­na­vit, quo ma­gis tu prior me con­dem­na­tum ha­beas: non est mi­hi ne­ces­se pro hac cau­sa ap­pel­la­re, quan­do se­cun­dum sa­cras con­sti­tu­tio­nes iu­di­ca­tum a me pe­te­re non pos­sis, prius­quam de mea quo­que pe­ti­tio­ne iu­di­ce­tur. sed ma­gis est, ut ap­pel­la­tio in­ter­po­na­tur.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,9,2Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Si pro­cu­ra­tor ab­sen­tis ap­pel­la­ve­rit, de­in­de ra­tio­nes red­di­de­rit, ni­hi­lo mi­nus ip­se re­spon­de­re de­bet. sed an eo ces­san­te do­mi­nus li­tis re­spon­de­re pos­sit ex­em­plo ad­ules­cen­tis, vi­dea­mus: ma­gis ta­men ob­ser­va­tur, ut au­di­ri de­beat in cau­sis ap­pel­la­tio­nis red­den­dis is, cu­ius ab­sen­tis pro­cu­ra­tor ap­pel­la­vit.

Übersetzung nicht erfasst.

Dig. 49,13,1Ma­cer li­bro se­cun­do de ap­pel­la­tio­ni­bus. Ap­pel­la­to­re de­func­to, si qui­dem si­ne he­rede, cu­ius­cum­que ge­ne­ris ap­pel­la­tio fuit, eva­nes­cit. quod si ap­pel­la­to­ri he­res ex­ti­te­rit, si qui­dem nul­lius al­te­rius in­ter­est cau­sas ap­pel­la­tio­nis red­di, co­gen­dus non est per­age­re ap­pel­la­tio­nem: si ve­ro fis­ci vel al­te­rius, con­tra quem ap­pel­la­tum est, in­ter­est, he­res cau­sas ap­pel­la­tio­nis red­de­re ne­ces­se ha­bet. nul­lius au­tem in­ter­est, vel­uti cum si­ne ad­emp­tio­ne bo­no­rum rele­ga­tus est. nam si ad­emp­tis bo­nis rele­ga­tus vel in in­su­lam de­por­ta­tus vel in me­tal­lum da­tus pro­vo­ca­tio­ne in­ter­po­si­ta de­ces­se­rit, im­pe­ra­tor nos­ter Ale­xan­der Plae­to­rio mi­li­ti ita re­scrip­sit: ‘Quam­vis pen­den­te ap­pel­la­tio­ne mor­te rei cri­men ex­tinc­tum sit, da­ta ta­men et­iam de par­te bo­no­rum eius sen­ten­tia pro­po­ni­tur, ad­ver­sus quam non ali­ter is, qui emo­lu­men­tum suc­ces­sio­nis ha­bet, op­ti­ne­re pot­est, quam si in red­den­dis cau­sis ap­pel­la­tio­nis in­iqui­ta­tem sen­ten­tiae de­te­xe­rit’. 1Tu­tor quo­que in neg­otio pu­pil­li ap­pel­la­tio­ne in­ter­po­si­ta si de­ces­se­rit, he­redem eius cau­sas ap­pel­la­tio­nis red­de­re ne­ces­se est, et­iam­si ra­tio­nes tu­te­lae he­res red­di­de­rit, quia suf­fi­cit mor­tis tem­po­re ad cau­sas ap­pel­la­tio­nis red­den­das ob­li­ga­tum fuis­se. sed di­vi Se­ve­rus et An­to­ni­nus re­scrip­se­runt non co­gen­dum tu­to­rem post ra­tio­nes red­di­tas cau­sas ap­pel­la­tio­num red­de­re.

Übersetzung nicht erfasst.